16.12.1981
16.12.1981 – widowisko multimedialne zorganizowane w historycznej scenerii w 30. rocznicę pacyfikacji kopalni "Wujek" w Katowicach według scenariusza Łukasza Kobieli i Przemysława Miśkiewicza, wyreżyserowane przez Łukasza Kobielę.
Spis treści
Charakterystyka widowiska[edytuj]
Widowisko odwołuje się do wydarzeń z najnowszej historii Polski. Wykonywanym na żywo utworom towarzyszyły wizualizacje wyświetlane na ekranie o wielkości 18x8 metrów stanowiącym tył sceny. Wizualizacje oparte były bądź na unikalnych fotografiach i materiałach filmowych dokumentujących zdarzenia i uczestniczące w nich osoby lub specjalnie wyprodukowanych sekwencjach fabularnych i animowanych. Poza sceną fragmenty utworów Czesława Miłosza i Zbigniewa Herberta zaprezentował Olgierd Łukaszewicz. Ważnym elementem widowiska była również inscenizacja z udziałem statystów i uczestników grup rekonstrukcyjnych oraz pojazdów opancerzonych. Nad podświetloną industrialną scenerią kopalni pojawił się śmigłowiec, z którego wysypały się papierowe czarne wrony. Widowisko pomimo zimna i bardzo silnego wiatru obejrzało blisko pięć tysięcy osób zgromadzonych przed kopalnią. Zarejestrowany materiał został wyemitowany następnego dnia w programie pierwszym Telewizji Polskiej, a następnie w TVP Polonia.
Scenariusz[1][2][3][edytuj]
Narodziny Solidarności[edytuj]
Widowisko rozpoczyna sekwencja poświęcona zrywowi roku 1980 i poprzedzającym ją szarym latom 70. Wizualizacja przedstawia koniec lat 70., strajki w sierpniu 1980 roku i powstanie Solidarności.
Pomniki przeszłości[edytuj]
Wydarzenia roku 1980 były konsekwencją walki o godność i wolność, zapoczątkowanej dużo wcześniej. Scena druga burzy chronologiczny układ koncertu i powraca do wydarzeń lat 1956, 1968 i 1970. Wizualizacja wykorzystuje oryginalnyne fotografie i ujęcia filmowe z zasobów Instytutu Pamięci Narodowej. Utwór "Za wolność" zespołu Luxtorpeda stanowi hołd oddany bohaterom tamtych wydarzeń. Z platformy umieszczonej przy ogrodzeniu kopalni padają słowa wiersza "Który skrzywdziłeś" Czesława Miłosza, znajdujące się na pomniku w Gdańsku.
90 spokojnych dni[edytuj]
11 lutego 1981 roku w słynnym przemówieniu gen. Wojciech Jaruzelski zwraca się z prośba o "90 spokojnych dni". 90 spokojnych dni, w czasie których następuje przygotowanie do rozwiązania siłowego - wprowadzenia stanu wojennego. Kolejnymi etapami "spokoju" jest testowanie metod konfrontacyjnych w Bydgoszczy 19 marca 1981 roku, wydarzeń 3 listopada w Kopalni Sosnowiec i wreszcie pacyfikacji strajku w Wyższej Ochotniczej Szkole Pożarniczej w Warszawie. Karnawał Solidarności zbliża się do tragicznego finału...
Otwarcie Puszki Pandory – „Drzwi Ludwiczaka”[edytuj]
12 grudnia wieczorem tylko niewielka grupa związana z aparatem władzy wiedziała o tym, co ma się wydarzyć następnego dnia. Społeczeństwo było zmęczone ciągłymi prowokacjami ze strony rządzących i z niepokojem oczekiwało na zbliżające się Święta Bożego Narodzenia. W tym samym czasie przewodniczący Solidarności z Wujka Jan Ludwiczak szykował się do snu w swoim mieszkaniu naprzeciw kopalni. Za chwilę milicjanci mieli wyważyć drzwi do jego mieszkania w sposób symboliczny otwierając „puszkę Pandory”. Nad polska rządy objęła WRON-a Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego.
13.12.1981[edytuj]
Wprowadzenie stanu wojennego było szokiem dla społeczeństwa. Wprowadzono godzinę milicyjną, wyłączono telefony, wprowadzono zakazu opuszczania miejscowości zamieszkania, zawieszono zajęcia w szkołach i na uczelniach. Wielu mieszkańców Katowic stało się świadkami nocnego przejazdu kolumny czołgów przez miasto. Spacerowicze w Parku Kościuszki zamiast ośnieżonych alejek ze zdumieniem oglądali zgrupowane pojazdy opancerzone. 13 grudnia to nie tylko "dzień bez Teleranka", ale pierwszy dzień grozy w rzeczywistości stanu wojny władzy ze społeczeństwem.
Absolucja generalna[edytuj]
To co ma się wydarzyć zbliża się w nieuchronny sposób. Strajkujący górnicy wiedzą już, że niebawem będą musieli się zmierzyć ze swoim przeznaczeniem. Świadomi bezwzględnej determinacji przeciwnika postanawiają przygotować się na najgorsze. Kapłan na prośbę strajkujących udziela im absolucji generalnej...
Atak[edytuj]
Konsekwencją decyzji podjętych przez WRON jest przystąpienie do rozwiązania siłowego. Brutalna demonstracja siły ma złamać opór strajkujących. Po raz kolejny w historii Polski Ludowej władza decyduje się na pacyfikację tych, w interesie których ponoć działała - robotników. Wizualizacja: Materiały archiwalne w postaci autentycznych fotografii wykonanych podczas pacyfikacji kopalni Wujek połączone z ujęciami fabularnymi wykonanymi w autentycznej scenerii z wykorzystaniem statystów, grupy rekonstrukcyjnej i pojazdów opancerzonych.
Śmierć górników[edytuj]
Trzydzieści lat temu najwierniejsi janczarzy komunistycznego samodzierżawia nie zawahali się użyć broni przeciwko swoim rodakom. Pluton specjalny ZOMO nie na darmo ćwiczył pewną rękę i oko, by wzorowo wywiązać się z postawionego przed nim zadania....
Wojna z narodem[edytuj]
Chociaż wydarzenia na Kopalni Wujek niewątpliwie były najtragiczniejszą kartą wojny z narodem, należy również oddać hołd pozostałym ofiarom stanu wojennego. Grudzień 1981 to także pacyfikacje Huty Katowice, strajkujących kopalni w Jastrzębiu, strajki w kopalniach Piast i Ziemowit, by wspomnieć tylko o kilku najbardziej reprezentatywnych wydarzeniach. Po grudniu 1981 roku mroki stanu wojennego ogarnęły całą Polskę.
Epilog[edytuj]
Ofiary stanu wojennego długo czekały na zadośćuczynienie. Pod kopalnią Wujek stanął Pomnik Krzyż, pod którym co roku kolejni premierzy i kolejni przewodniczący NSZZ Solidarność obiecywali rozliczenie oprawców. Lata mijały, a członkowie plutonu specjalnego drwili z ofiar. Do skazania części z nich doszło dopiero w 2007 roku. Niestety sprawiedliwość nigdy nie dosięgła ich bezpośrednich mocodawców...
Lista utworów[edytuj]
1. Psalm o gwieździe (słowa: Ernest Bryll, muzyka: Wojciech Trzciński)
2. Za wolność (słowa: Robert Friedrich, Przemysław Frencel, muzyka: Luxtorpeda)
3. Który skrzywdziłeś (Czesław Miłosz)
4. Amnestia (muzyka: Luxtorpeda)
5. Drzwi L. (muzyka: De Press)
6. Boże coś Polskę
7. Idą pancry na Wujek (słowa: Maciej Bieniasz, muzyka: Antoni Filipkowski)
8. Suplikacja Święty Boże
9. Górnicy (słowa: Tomasz Jastrun, muzyka: Janusz Yanina Iwański)
10. Moja VI klasa (muzyka: Janusz Yanina Iwański)
11 Wróżba (słowa i muzyka: Jacek Kaczmarski)
12. Przesłanie Pana Cogito (fragment), (Zbigniew Herbert)
Wykonawcy[edytuj]
- Anna Serafińska
- Ryszard Rynkowski
- Y-Band Janusza Yaniny Iwańskiego
- Luxtorpeda
- Olgierd Łukaszewicz
- De Press
- Muniek Staszczyk
- Paweł Kukiz
Ponadto w inscenizacji udział wzięli członkowie grup rekonstrukcyjnych Mała Armia, XXX oraz statyści.
Organizatorzy i współorganizatorzy[edytuj]
Organizatorzy: Krajowy Obywatelski Komitet Obchodów 30. Rocznicy wprowadzenia stanu wojennego i wydarzeń grudnia 1981, Stowarzyszenie Pokolenie, Społeczny Komitet Pamięci Poległych 16 grudnia 1981 r., NSZZ Solidarność, Instytut Pamięci Narodowej
Współorganizatorzy: Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego, Urząd Miasta Katowice, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Narodowe Centrum Kultury, Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu.
- ↑ Za Wolność Męczennicy!!!. [dostęp 2013-02-13].
- ↑ Kopalnia Wujek - ZOMO znowu po 30 latach w tym miejscu.... [dostęp 2013-02-13].
- ↑ Grupa Śląsk. [dostęp 2013-02-13].
Linki zewnętrzne[edytuj]
Zobacz też[edytuj]
Galerie zdjęć:
- 30 rocznica pacyfikacji KWK Wujek - widowisko multimedialne - fotorelacja
- XXX-Rocznica Pacyfikacji
- 30. Rocznica Wprowadzenia Stanu Wojennego
Fragment koncertu:
W Wikipedii odbyła się dyskusja nad usunięciem tego artykułu, zobacz ją.
Ten artykuł nie spełniał dotychczas kryteriów encyklopedyczności Wikipedii.
