Bieckie harcerstwo
Bieckie harcerstwo - zwyczajowo tak określa się bieckie drużyny harcerskie działające w ramach ZHP (Związku Harcerstwa Polskiego). Aktualnie w Bieczu działają dwa piony metodyczne ZHP - 18 Drużyna Starszoharcerska „Feniks” oraz 1 Biecka Drużyna Wędrownicza. Drużynowym 1BDW jest hm. Piotr Matys, zaś drużynową 18 DSH „Feniks” dh. Aleksandra Szurek.
Historia Bieckiego harcerstwa[edytuj]
Początki
Pierwsza Biecka Drużyna Skautowa jest dziełem jednego człowieka – miejscowego aptekarza Witolda Fuska, który formuje ją bez wsparcia innych instytucji i w znacznym stopniu samodzielnie formuje jej cele i sposoby działania. Biecka drużyna skautowa ocaliła niemal komplet swojej podstawowej dokumentacji. Zachowały się m.in.: kronika drużyny („Księga dziejów I Bieckiej Drużyny Skautowej im. Zbója Becza”) z okresu 1911 – 1914, książka rachunkowa z lat 1912 – 1914 („Księga Kasowa I Męska drużyna ZHP im. Kazimierza Pułaskiego w Bieczu”), pieczęć drużyny, prasa skautowa oraz trochę luźnych dokumentów. Ponadto w Muzeum Ziemi Bieckiej w „Baszcie Kowalskiej” w ekspozycji znajdują się komplet kronik dokumentów Żeńskiej Drużyny Harcerskiej im. Królowej Jadwigi oraz Zrzeszenia Starszoharcerskiego „Ogniwo”. Według pierwszego wpisu z „Księdze Dziejów I B. Dr. Sk. Im. Zbója Becza” drużyna powstała w dniu 21 Sierpnia 1911 roku przez przekształcenia istniejącej dotychczas w Bieczu Drużyny Bartoszowej. Funkcję drużynowego objął właściciel apteki Witold Fusek, zastępcami zostali Jan Zieliński i Józef Sopala. Już w tym miejscu napotkamy na pierwszą zagadkę: wydana w roku 1939 we Lwowie monografia Drużyn Bartoszowych nie wspomina o istnieniu takiej drużyny w Bieczu. Także w zbiorach Muzeum Ziemi Bieckiej nie ma żadnych istotnych materiałów na ten temat. Jednak pierwszy wpis w kronice jest wpisem zbiorczym za okres od 21 sierpnia 1911 aż do 20 października 1912 i bardzo dokładnie opisuje powstawanie i pracę drużyny. Opisane jest także pierwsze przyrzeczenie jakie obyło się w drużynie. Jego rota brzmi następująco: „Ślubujemy w Drużynie Skautowej kształcić się na dobrych Polaków i dzielnych ludzi. Pragniemy służyć Ojczyźnie naszej nieszczęśliwej i braci naszych, którzy przez karty, tytoń i alkohol stal się nieszczęśliwymi: nawracać. Dlatego my sami uważając, że te trzy wady psują ludzi najbardziej ślubujemy nie używać trunków, tytoniu i nie grać karty i składamy na to skautowe słowo czci” Szkoda, że wpis w kronice nie podaje daty tego przyrzeczenia. Ważnym uzupełnieniem kroniki okazuje się lwowski „Skaut”, którym w kilku numerach zamieszcza korespondencje i informacje z Biecza'. I tak: w numerze 9 w dziale Przegląd Ruchy znajdujemy potwierdzenie powstania drużyny Bieczu latem roku 1911. W kolejnym numerze znajdujemy w dziale Urzędowe Wiadomości nominacji Witolda Fuska drużynowym przez Związkowe Naczelnictwo Skautowe z dniem 13 lutego 1912. Numer 12 donosi w dziele Korespondencje ze Skautem o udziale bieckich skautów w gaszeniu pożaru, który wydarzył się w Bieczu w dniu 7 marca 1912 r. Numer 13 w Przeglądzie Ruchu donosi, że drużyna biecka liczy 10 członków w jednym zastępie i datuje wspomniane w kronice ćwiczenia zastępami gorlickimi na dzień 17 marca 1911r. Następny numer informuje, że w Gorlicach w czasie odczytu delegata ZNS (Tadeusza Strumiłły): „Równocześnie w innej Sali mówił z młodzieżą o skautingu i dawał wskazówki jak organizować Drużynowy – I Bieckiej Drużyny Skautowej, który wraz przybył z Biecza”. Numer wakacyjny „Skauta” donosi, że biecka drużyna zamierza od dnia 23 lipca zorganizować dwutygodniowy pieszy obóz wędrowny w Pieniny. Do dorobku tej drużyny trzeba także zaliczyć termin „izba skautowa” zamiast dotychczas używanej angielskiej kalki „pokój klubowy”, którego biecki rodowód potwierdza „Skaut” w artykule „Jak zawiązać patrol i drużynę”. Powyższe uzupełnienia są tym cenniejsze, że brak takich wpisów w kronice. Niestety autor nie miał na razie możliwości prześledzić korespondencji z Biecza w dalszych numerach „Skauta”. Dodatkowych informacji dostarcza analiza książki finansowej; zakupy potrzebnych przedmiotów takich jak lampa naftowa czy nafta, a także szachy, prenumeraty „Skauta” i „Młodzieży” oraz zakupy związane z urządzeniem kuchni: samowar, stół i inne. Harcówką od momentu poswatania drużyny są pomieszczenia Czytelni Ludowej im. Tadeusza Kościuszki mieszczącej się w tzw. „Kromerówce”. Od maja drużyna zaczyna opłacać czynsz za lokal w kwocie 5 koron miesięcznie. W maju 1912 roku z inicjatywy dh Maciejowskiego i Witolda Fuska zawiązuje się „ognisko” (komitet opiekuńczy) założone z przedstawicieli rodziców skautów i inteligencji. W czerwcu przewodniczącym komitetu zostaje wybrany ks. Kanonik Solecki, zastępca St. Jaworski, sekretarzem Witold Fusek, skarbnikiem P. Zieliński. Bieżące wpisy w kronice rozpoczynają się od dnia 24 grudnia 1912r. Jednak tą datę należy uznać za błędną – najprawdopodobniej chodziło o 24 listopada 1912r. W tym dniu drużyna odbywa ćwiczenia polowe. 7 grudnia 1912 roku w drużynie odbywa się egzamin na I stopień skautowy oraz składa przyrzeczenie 4 skautów. Drużyna zamierza zakupić karabiny Manlichera (Drużyna zakupiła te karabiny, dziś możemy je oglądać w obecnej harcówce – jeden z nich znalazł hm. Piotr Matys). W styczniu 1913 r. drużyna wysyła do Lwowa na kurs skautowy drużynowego, zastępcę (Jana Zielińskiego) oraz instruktora (Stawarza) udzielając im subwencji i pożyczek. W lutym 1913r. drużyna składa się już dwóch patroli: zastępcą drużynowego jest nadal Jan Zieliński, patrolowym I patrolu „Orła” Stawarz starszy (Antoni?), a jego zastępcą [[Tadeusz Zieliński[[, patrolowym II patrolu „Kozic” Cetnarowicz, a jego zastępcą Sarnecki. Drużyna liczy łącznie 28 członków, w tym 6 urlopowanych. W następnych miesiącach zbiórki odbywały się regularnie. Drużyna często odbywa różnorodne ćwiczenia polowe o charakterystyce podchodów, często w porze nocnej. Aktywność w ćwiczeniach nagradzana jest kreskami, których stan skrupulatnie odnotowywano w kronice po raz pierwszy w końcu roku 1912. 29 czerwca odbywają się wspólne ćwiczenia z drużynami z Gorlic, Żmigrodu, i Dębowca w rejonie miejscowości Bednarka – Lipinki. W lipcu 9-osobowa delegacja drużyny uczestniczy w zlocie we Lwowie. W kronice odnotowano: „Zlot we Lwowie. Wzięli w nim udział: mgr W. Fusek, Niemczyński B, Kędzior, Niemczyński T, Zieliński, Stawarz, Wroński, Tatkiewicz, Sarnecki. Spisali się dzielnie, we wszystkich ćwiczeniach brali udział i chwałę przynoszą swojej drużynie ”. Następnie na kurs skautowy w Skolem wyjeżdża drużynowy i Kosiba. Przez czas nieobecności drużynowego w Bieczu zbiórki prowadzi bieczanin Alojzy Salomon – skaut drużyny krośnieńskiej.
Upadek
Paradoksem jest to, że w chwili, gdy drużyna w pełni się rozwinęła, powstaje w niej konflikt, który wkrótce doprowadzi do jej kryzysu. Pod koniec sierpnia jeden z najaktywniejszych członków drużyny zostaje ukarany za niesubordynację i skierowany na bezterminowy urlop. Z początkiem września zostaje on usunięty z drużyny za „szkodzenie drużynie”. Najprawdopodobniej w geście solidarności na kolejnych zbiórkach wstępują kolejni członkowie. Jeszcze we wrześniu 1913 roku drużyna wyprawia się na film „Quo Vadis” do odległych o 12 km Gorlic. W tym celu wynajęto furmankę za 5 koron. Odbywają się jeszcze dwie zbiórki i praca drużyny zamiera. W celu zapłacenia zobowiązań w sklepie „Kółka rolniczego” drużyna musi sprzedać kociołek. Niektórzy członkowie drużyny przechodzą do stałej drużyny sokolej działającej w Bieczu.
Odrodzenie
27 kwietnia 1914 r. drużyna wznawia działalność: powstają dwa zastępy złożone z „dzieci skautowych”, czyli najmłodszych skautów uczestniczących w jej pracy w roku przed dniem 3 maja powstaje trzeci zastęp. Na tej dacie kończą się zapisy w kronice. Ostatnie wpisy w książce finansowej zostały sporządzone pod koniec maja 1914 r.
CZUWAJ w wieczności…
W czasie wielkiej wojny i wojny polsko-bolszewickiej poległo trzech bieckich skautów. Są to Tadeusz Gumiński, Wincenty Kosiba i Jan Sarnecki. Odnowiona drużyna wybudowała im pomnik w roku 1928. Władysław Nekarz pisze, że cała drużyna wstąpiła do Legionów i wymienia z nazwiska tych trzech skautów.
Testament mój
W zachowanej spuściźnie Witolda Fuska znajdujemy kolejne dwa dokumenty. Pierwszym z nich jest wypowiedz datowana na dzień 6 maja 1913r. dotycząca dyskusji na temat prawa skautowego. Stanowisko Witolda Fuska w tej sprawie można sprowadzić do dwóch wątków: po pierwsze – pierwszy punkt Prawa musi brzmieć: „Skaut jest wierny Ojczyźnie i Bogu”, autor nie uzasadnia jednak kolejności; po drugie Prawo Skautowe powinno być krótkie i zwięzłe, wewnętrznie spójne oraz nie powtarzać w różnych punktach treści nakładających się na siebie: ”Ustawa, paragraf prawny musi być ścisłym i treściwym – a nie naciągliwym. Im więcej słów – tym jest gorszym…” – ; uzupełnieniem prawa powinien być rozszerzający komentarz, który powinien być zrozumiały także dla uczniów niższego gimnazjum i terminatorów.
Drugim z nich jest rękopis „Rzemieślnicze drużyny skautowe”. Dokument nie jest datowany, lecz z jego treści wynika, że powstał w pierwszej połowie roku 1913 na „zamówienie” Naczelnej Komendy Skautowej. W treści tego wystąpienia W. Fusek wskazuje na inne potrzeby tego kręgu młodzieży. Jest ona mniej wyrobiona intelektualnie, gdyż swoją edukację często kończy na szkole powszechnej, zatem wymaga prostszego języka, prostszych tematów zbiórek i ćwiczeń, prostej lektury w czasopismach skautowych, bardziej zróżnicowanych i urozmaiconych form pracy . Podkreśla potrzebę wysokiej dyscypliny , którą trzeba uzyskiwać różnorodnymi środkami: zarówno pochwałami, kreskami jak i upomnieniami, ale uzasadnionymi i wytłumaczonymi i wspartymi zachęto do poprawy.
Finanse
W roku 1914 odnotowano tylko kilka operacji, ze względu na przerwę w działalności drużyny. W efekcie tego przychody miały wówczas wysokość 26,05 korony, a wydatki – 25,85 koron. Obliczenie dokładnych bilansów jest utrudnione przez kilka drobnych błędów rachunkowych, które wkradły się do zestawień okresowych, niejednorodny sposób obliczeń sald bieżących oraz nie zawsze jasne nazewnictwo operacji.
Czasy obecne[edytuj]
Obecnie w Bieczu działają dwie drużyny: 1 Biecka Drużyna Wędrownicza, która wywodzi się z I Bieckiej Drużyny Skautowej im. Zbója Becza której drużynowym jest hm. Piotr Matys oraz 18. Drużyna Starszoharcerska "FENIKS" zrzeszająca osoby w wieku 12-16 lat, osobą której przypadł honor drużynowego jest dh. Aleksandra Szurek. 18 DSH "Feniks" rozpoczęła działalność we wrześniu 2011 roku, początkowo drużynowym był dh Mateusz Zabawa, który zrezygnował z tej funkcji wraz z wyjazdem na studia. Członkowie 18 DSH "Feniks" jak 1 BDW działają aktywnie przy Liceum Ogólnokształcącym im. Stanisława Wyspiańskiego w Bieczu', tam też mieści się harcówka w której spotykają się na zbiórkach harcerze i wędrownicy. Harcówka posiada osobne – niezależne od liceum wejście. Znajdują się w niej trzy duże pomieszczenia, kuchnia a także skromna toaleta.
W Wikipedii odbyła się dyskusja nad usunięciem tego artykułu, zobacz ją.
