Instrumenty NBP od 1989 r.

Z PrePedia
Skocz do: nawigacja, szukaj

Instrumenty NBP od 1989 r. - narzędzia Narodowego Banku Polskiego o charakterze rynkowym lub administracyjno-rynkowym, służące do osiągania celów polityki pieniężnej od 1989 r.[1] Przed 1989 r. narzędzia te miały charakter wyłącznie administracyjny.

Historia instrumentów NBP od 1989 r.[edytuj]

Styczeń 1989[edytuj]

Do stycznia 1989 r. Narodowy Bank Polski (NBP) działał na podstawie:

– ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. – Prawo bankowe (Dz. U. Nr 7, poz. 56)[2]

– ustawy z dnia 26 lutego 1982 r. – Ustawa o statucie Narodowego Banku Polskiego (Dz.U. 1982 nr 7, poz. 57)[3]

Prawo bankowe (z 1982 r.)[edytuj]

Prawo bankowe określało zadania, organizację i zasady działalności banków, w tym NBP (art. 1). Ogólnie banki mogły przyjąć 4 formy: banku państwowego, banku państwowo-spółdzielczego, banku spółdzielczego oraz spółki akcyjnej (art. 59). NBP – jako bank centralny państwa – organizował i koordynował działalność pieniężno-kredytową, był bankiem emisyjnym oraz instytucją kredytową, rozliczeniową i dewizową (art. 44-45). Udzielał kredytów uczestnikom życia gospodarczego (art. 46) oraz określał granice wysokości oprocentowania wkładów oszczędnościowych na rachunkach bankowych (art. 19) i kredytów bankowych (art. 25 ust. 1). Oprócz tego NBP ustalał także maksymalną stopę procentową kredytów, jaką banki mogą udzielać podmiotom oraz (przez Prezesa NBP) kurs walut obcych w złotych (art. 48). Regulacje te zależały od polityki pieniężno-kredytowej NBP, której źródło znajdowało się w planach i założeniach uchwalanych przez Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (art. 12), a także Ustawie o statucie NBP.

Ustawa o statucie NBP (z 1982 r.)[edytuj]

Można powiedzieć, że do stycznia 1989 r. głównym instrumentem NBP był kredyt refinansowy (art. 15) - kredyt udzielany bankom przez NBP - i jego stopa procentowa zwana stopą kredytu refinansowego.

Decyzje polityki były uchwalane w drodze zarządzeń Prezesa NBP (art. 25). W zarządzeniach określano m.in. maksymalną wysokość wkładów oszczędnościowych i ich oprocentowanie[4], maksymalną wysokość udzielanych kredytów[5], maksymalną wysokość stopy procentowej, na jakie banki mogły udzielać kredytów, prowizje, maksymalne kary umowne za niespłacenie kapitału z odsetkami w terminie, oraz wysokość stopy procentowej kredytu refinansowego[6]. Prezes NBP wydawał zarządzenia wtedy, gdy NBP uznał, iż wartości tych parametrów powinny ulec zmianie (kierując się uchwałami sejmowymi w sprawie planów i założeń polityki pieniężno-kredytowej).

Podsumowanie[edytuj]

Powyższa historia wskazuje, że do początku 1989 instrumenty NBP miały jedynie służyć do realizacji celów gospodarki planowej. Bank centralny ustalał maksymalną wielkość kredytu i wkładu oszczędnościowego w bankach, granice stóp procentowych nie tylko dla kredytów, które sam udzielał, ale też dla kredytów, które „niezależne” banki udzielały innym oraz decydował o oprocentowaniu wszystkich krajowych rachunków oszczędnościowych, a także kursie walutowym złotego.

Luty 1989[edytuj]

W lutym 1989 r. weszło w życie nowe prawo bankowe[7] oraz nowa ustawa o NBP[8] zastępująca ustawę o statucie NBP. Obie z tych ustaw zrezygnowały z planistycznej roli banku centralnego, także pod względem ścisłego kierowania stopami procentowymi – decyzję o tym pozostawiły podrzędnym aktom. Zamiast tego skupiły się na organizacji, nadzorze i kontroli banków oraz narzędziach kształtowania polityki pieniężno-kredytowej. Obie ustawy zostały uchylone dopiero w 1997 r.[9][10]

Prawo bankowe (z 1989 r.)[edytuj]

Podobnie jak ustawa z 1982 r., prawo to określało zasady działalności banków (art. 1). W nowej wersji nie zajmowano się jednak samym NBP (za wyjątkiem roli nadzoru nad innymi bankami i wydawaniem dla nich pozwoleń), ponieważ był on traktowany jak odrębna instytucja od pozostałych podmiotów gospodarczych. Dlatego prawo bankowe nie poświęcało już miejsca instrumentom polityki pieniężnej, tak że ustawa o NBP całkowicie przejęła tę rolę. Inną zmianą w stosunku do poprzedniej ustawy była także duża liberalizacja możliwości zakładania banków komercyjnych[11].

Ustawa o NBP (z 1989 r.)[edytuj]

Rola NBP była bardzo podobna do tej ustalonej w ustawie z 1982 r. NBP był więc bankiem centralnym państwa: bankiem emisyjnym, centralną instytucją kredytową, rozliczeniową i bankową instytucją dewizową (art. 1-2). W ustawie poświęcono dużo miejsca takim instrumentom jak kredyt refinansowy czy rezerwa obowiązkowa, które posiadały charakter administracyjno-rynkowy. W pełni rynkowym instrumentem były papiery wartościowe, o których ustawa wspomina, ale nie rozszerza tego tematu. Jedynym instrumentem w pełni administracyjnym pozostał kurs walutowy. Prezes NBP w porozumieniu z Ministrem Finansów oraz Ministrem Współpracy Gospodarczej z Zagranicą ustalali kurs złotego w stosunku do walut obcych. Poniżej opisano trzy z wymienionych instrumentów (na podstawie tej ustawy).

Kredyt refinansowy[edytuj]

NBP mógł udzielać kredytów refinansowych innym bankom w celu uzupełnienia ich zasobów pieniężnych (art. 22). Jego charakter nie był jednak rynkowy, był nadal zanurzony w gospodarce centralnie planowanej. Odgrywał rolę wspomagania gospodarki w sektorze finansowym i przedsięwzięciach centralnych. Oprocentowanie kredytu mogło być różnicowane w zależności od zdolności banku do spłaty kredytu (art. 26 ust. 1). Kredyt udzielany na pokrycie kredytów przeznaczonych na finansowanie celów uznanych w założeniach polityki pieniężno-kredytowej państwa za preferowane, podlegało oprocentowaniu wg stopy niższej od podstawowej tego kredytu (art. 25 ust. 2).

Rezerwa obowiązkowa[edytuj]

NBP był obowiązany gromadzić rezerwy obowiązkowe innych banków w celu kształtowania obiegu pieniężnego (art. 30 ust. 1). Rezerwę obowiązkową stanowiła wyrażona w procentach część środków pieniężnych zgromadzonych w złotych w banku na rachunkach: wkładów płatnych na żądanie, wkładów terminowych oraz wkładów oszczędnościowych (art. 30 ust. 2). Każdy rodzaj rachunku mógł mieć inną stawkę rezerwy, ale miała być taka sama dla wszystkich banków. Instrument ten również był stosowany przed 1989 r., lecz miał charakter czysto administracyjny - stopa nie była jednolita dla sektora bankowego.

Emisja papierów wartościowych i operacje otwartego rynku[edytuj]

NBP miał prawo emitować bankowe papiery wartościowe (art. 33), a także kupować i sprzedawać papiery wartościowe emitowane przez Skarb Państwa lub za które Skarb Państwa poręczył (art. 34), co można rozumieć jako początkową formę tzw. operacji otwartego rynku. Było to więc przygotowanie do zmiany ustroju z gospodarki centralnie planowanej na wolnorynkową.

Od 1990[edytuj]

Założenia polityki pieniężnej nadal były (i są do dnia dzisiejszego) uchwalane w drodze uchwał sejmowych. Duże znaczenie miała uchwała z roku 1990[12]. W p. 19 zawarto zdanie charakteryzujące transformację ustrojową: Narzędzia oddziaływania NBP na system bankowy i rynek pieniężny oraz parametry polityki pieniężnej będą kształtowane w taki sposób, aby jak najszybciej postępowała komercjalizacja stosunków pieniężnych oraz eliminowane były ograniczenia natury administracyjnej. Upraszczając, celem stało się zastąpienie instrumentów administracyjnych instrumentami rynkowymi. Zaprzestano polityki narzucania bankom komercyjnym maksymalnej stopy procentowej kredytu i minimalnego oprocentowania depozytu (p. 14-15). NBP mógł jedynie pośrednio wpływać na poziom tych stóp poprzez udzielanie bankom kredytów (p. 25). Ustalono, że obok kredytu refinansowego NBP będzie udzielał także kredytu redyskontowego. Co więcej, znaczenie kredytu refinansowego miało ulec zmniejszeniu (zlikwidowano m.in. kredyty refinansowe o preferencyjnym oprocentowaniu - p. 20), a głównym instrumentem miał się stać kredyt redyskontowy i stopa redyskontowa weksli.

Między rokiem 1990 a 1999 istniały dwa instrumenty o charakterze administracyjno-rynkowym: stopa rezerw obowiązkowych oraz polityka kursu walutowego. Rezerwa obowiązkowa i stopa rezerw obowiązkowych stały się standardem w polityce NBP, chociaż ich definicja i rola nieco zmieniły się na przestrzeni lat. Również polityka kursu walutowego się zmieniała. W Uchwale z 1990[12] wprowadzony został jednolity kurs złotego wobec walut wymienialnych dla wszystkich bieżących obrotów płatniczych (p. 28). Kurs walutowy kształtowany był na poziomie zapewniającym równowagę popytu i podaży, co więcej Prezes NBP miał prawo ustalać maksymalne wysokości marż pobieranych przy kupnie i sprzedaży walut obcych (p. 29). Banki dewizowe miały obowiązek sprzedaży NBP części dewiz (czyli papierów wartościowych w walucie obcej) skupionych od podmiotów gospodarczych oraz prawo zakupu od NBP walut wymienialnych w ilości wystarczającej dla realizacji popytu zgłaszanego przez importerów (p. 30). Mimo dużego poziomu administracyjności takiej polityki, stabilizacja kursu przyczyniła się do obniżenia inflacji, stąd w kolejnych latach kontynuowano tę politykę. Wprowadzono mechanizm tzw. kroczącej dewaluacji złotego w celu podtrzymywania konkurencyjności produkcji krajowej na rynku wewnętrznym i rynkach zagranicznych[13] oraz w celu ograniczania inflacji[14]. W 1996 złagodzono restrykcje poziomu kursu zezwalając na pasmo wahań, które stopniowo zwiększano w następnych latach[15][16][17][18]. Również prawo dewizowe złagodzono. Jeszcze w prawie dewizowym z 1994 banki były obowiązane zgodnie z art. 7 sprzedawać dewizy NBP[19]. W zmienionym prawie dewizowym z 1998 nie było już tego obowiązku[20]. W kwietniu 2000 kurs złotego wobec walut obcych został całkowicie upłynniony. Zdecydowano o likwidacji wcześniej ustalonego pasma wahań[21]. Tym samym jedynym instrumentem administracyjno-rynkowym została rezerwa obowiązkowa oraz stopa rezerw obowiązkowych.

Do listopada 1992 kredyt lombardowy był utożsamiany z kredytem refinansowym[22]. Od grudnia 1992 kredyt lombardowy stał się oficjalnie nowym narzędziem w kierowaniu polityką pieniężną. NBP zaczął ogłaszać wysokość stopy kredytu lombardowego, zwanej stopą lombardową[23].

Ustawa o NBP (z 1997 r.)[edytuj]

Nowa ustawa o NBP z sierpnia 1997 weszła w życie w 1998[10] i znacząco zmieniła spojrzenie na rolę banku centralnego państwa. W poprzedniej ustawie zgodnie z art. 5 głównym celem NBP było "umacnianie pieniądza polskiego", a na drugim miejscu wspieranie polityki gospodarczej państwa. W nowej ustawie głównym celem stało się "utrzymanie stabilnego poziomu cen, przy jednoczesnym wspieraniu polityki gospodarczej Rządu, o ile nie ogranicza to podstawowego celu NBP" (art. 3 ust. 1). Wynikało z tego, że odtąd podstawowy cel koncentrował się wokół utrzymania odpowiednio niskiej inflacji[24], a dopiero na drugim miejscu na wspieraniu ekspansji lub ograniczaniu recesji.

Do pozostałych zadań NBP miało należeć m.in. regulowanie płynności banków oraz ich refinansowanie (art. 3 p. 5). W art. 42 określono warunki przyznawania kredytu refinansowego. Bank mógł otrzymać ten kredyt, jeśli miał zdolność do jego terminowej spłaty wraz z odsetkami. Ponadto mógł go otrzymać w celu realizacji programu naprawczego.

Określenie "operacje otwartego rynku" pojawiło się już w uchwale w sprawie założeń polityki pieniężnej na rok 1991 i uznano je wtedy za czynnik przyszłego rozwoju rynku pieniężnego[22] , a w uchwale założeń na 1993 r. jeszcze bardziej zwrócono uwagę na ten element[25]. W samej Ustawie z 1997 r. operacje otwartego rynku także się wymienia wśród instrumentów polityki NBP. Chociaż zarówno w poprzedniej jak i nowo ogłoszonej ustawie pozwolono NBP handlować jedynie papierami skarbowymi (art. 48), to w kolejnych nowelizacjach zniesiono te restrykcje. W nowelizacji z grudnia 2013 ograniczono handel jedynie do kupna i sprzedaży dłużnych papierów wartościowych[26].

W styczniu 1998 wprowadzono stopę referencyjną, której celem było wskazanie bieżącego kierunku polityki pieniężnej. Zaczęła ona pełnić funkcję najniższej stopy dla stóp międzybankowego rynku depozytów o okresie zapadalności porównywalnym z danymi operacjami NBP[27].

Od grudnia 2001 pojawiła się stopa depozytowa.

Do 2003 r. podstawowymi stopami procentowymi pozostała stopa lombardowa oraz stopa redyskontowa. Wówczas stopa lombardowa wyznaczać miała górną granicę stóp rynku międzybankowego oraz ogólny kierunek zmian polityki pieniężnej. Wynika z tego, że stopa referencyjna determinowała dolny pułap, a stopa lombardowa górny pułap stóp.

Od 2004 r. stopami wytyczającymi kierunek polityki pieniężnej stała się stopa referencyjna, stopa lombardowa i stopa depozytowa[28]. Można powiedzieć, że stopa depozytowa zastąpiła stopę referencyjną na rynku depozytów, natomiast stopa referencyjna zaczęła odgrywać rolę na międzybankowym rynku papierów wartościowych.

Stopy depozytowa i lombardowa zaczęły wyznaczać dopuszczalne pasmo wahań jednodniowych stóp (na jedną noc - ang. overnight, skrót O/N) rynku międzybankowego.

Do kwietnia 2004 r. rezerwa obowiązkowa nie podlegała oprocentowaniu, stąd była faktycznie formą podatku, który bankowi centralnemu muszą płacić banki komercyjne[29].

Definicje wg obecnego stanu[edytuj]

Operacje otwartego rynku[edytuj]

Operacje otwartego rynku (OOR) to transakcje dokonywane z inicjatywy banku centralnego z bankami komercyjnymi. Obejmują one warunkową i bezwarunkową sprzedaż lub kupno papierów wartościowych lub dewiz, a także emisje własnych papierów dłużnych banku centralnego.

OOR równoważą popyt i podaż środków utrzymywanych przez banki komercyjne w banku centralnym. Dzięki temu bank centralny wpływa na poziom krótkoterminowych stóp procentowych na rynku międzybankowym.

OOR dzielą się na bezwarunkowe i warunkowe. W przypadku operacji bezwarunkowych bank centralny kupuje lub sprzedaje papiery wartościowe bez dodatkowych warunków (zobowiązań). Operacje warunkowe z kolei zakładają dodatkowo transakcję odwrotną[1]. Są dwa rodzaje operacji warunkowych: repo (ang. repurchase agreement) oraz reverse repo (ang. reverse repurchase agreement). Warunkowość repo polega na tym, że bank centralny skupuje na określony czas papiery wartościowe (np. obligacje skarbowe) od banku komercyjnego, pod warunkiem że bank komercyjny po upływie określonego czasu i na określonych warunkach finansowych owe papiery z powrotem odkupi[30]. Reverse repo stanowi sytuację odwrotną - bank centralny zobowiązuje się do odkupienia papierów w określonym terminie i po określonej cenie. Dzięki obu transakcjom można nie tylko precyzyjnie regulować płynność banków komercyjnych oraz poziom krótkoterminowych stóp procentowych, ale także wyeliminować ryzyko, że druga strona nie odkupi (nie odsprzeda) walorów na czas[1].

Obecnie OOR przeprowadzane przez NBP polegają na emisji własnych papierów dłużnych (7-dniowych bonów pieniężnych), których minimalna rentowność jest równa stopie referencyjnej wyznaczonej przez Radę Polityki Pieniężnej[31].

Operacje kredytowo-depozytowe[edytuj]

Operacje kredytowo-depozytowe (OKD) polegają na tym, że banki komercyjne (instytucje kredytowe) mogą pożyczać pieniądze od NBP na jeden dzień (O/N) albo je tam lokować. Charakterystyczną cechą tego typu operacji jest ich całkowite zautomatyzowanie[1]. W przypadku prowadzenia przez NBP podstawowych operacji otwartego rynku z 7-dniowym terminem zapadalności może dochodzić do znacznych wahań najkrótszych, zwłaszcza jednodniowych, stóp rynku międzybankowego. OKD służą łagodzeniu tych wahań: regulują na rynku pieniężnym wysokość stóp procentowych, których górną granicę stanowi oprocentowanie kredytu lombardowego, a dolną – oprocentowanie depozytu w NBP.

NBP udziela bankom kredytu lombardowego pod zastaw skarbowych papierów wartościowych. Kredyt ten umożliwia im pokrywanie krótkookresowych niedoborów płynności. Udzielany jest na następujących zasadach:

  • zastawem są skarbowe papiery wartościowe, a wysokość kredytu nie może przekroczyć 80 proc. ich wartości nominalnej,
  • termin spłaty kredytu przypada w następnym dniu operacyjnym po dniu jego udzielenia,
  • warunkiem udzielenia kredytu jest uprzednia spłata wcześniej zaciągniętego kredytu.

NBP oferuje też bankom możliwość składania depozytu O/N. Lokaty przyjmowane są do końca dnia operacyjnego, a zwrot kwoty depozytu wraz z należnymi odsetkami następuje w kolejnym dniu operacyjnym. Lokaty są oprocentowane według stopy zmiennej ustalanej przez Radę Polityki Pieniężnej (stopy depozytowej).

Lokaty terminowe w NBP pozwalają bankom komercyjnym na zagospodarowanie nadwyżek płynnych środków. W efekcie przeciwdziałają spadkowi krótkookresowych stóp na rynku międzybankowym poniżej stopy depozytowej[31].

Stopy procentowe[edytuj]
Stopa referencyjna[edytuj]

Stopa referencyjna NBP określa rentowność podstawowych OOP przeprowadzanych przez NBP, wpływając jednocześnie na poziom krótkoterminowych rynkowych stóp procentowych[32]. W innym ujęciu stopa referencyjna określa minimalną cenę, po jakiej bank centralny organizuje operacje otwartego rynku na rynku międzybankowym[33].

Stopa lombardowa (stopa kredytu lombardowego)[edytuj]

Stopa lombardowa NBP wyznacza oprocentowanie oferowanego przez NBP kredytu lombardowego, umożliwiającego pozyskiwanie środków z banku centralnego na termin overnight.

Kredyt lombardowy pozwala na pozyskiwanie z banku centralnego w każdym dniu operacyjnym środków na termin overnight. Kredyt ten jest zabezpieczany aktywami akceptowanymi przez bank centralny (m.in. skarbowymi papierami wartościowymi, dłużnymi papierami wartościowymi gwarantowanymi przez Skarb Państwa, papierami wartościowymi wyemitowanymi przez NBP, obligacjami komunalnymi, listami zastawnymi oraz obligacjami korporacyjnymi o wysokiej jakości kredytowej). Oprocentowanie tego instrumentu, wyznaczając koszt pozyskania pieniądza w banku centralnym, będzie stanowić górne ograniczenie dla stawki rynkowej overnight.

Inaczej ujmując, stopa lombardowa to oprocentowanie kredytu refinansowego udzielanego pod zastaw papierów wartościowych[34]. W jeszcze innym ujęciu stopa lombardowa określa maksymalny poziom oprocentowania kredytów udzielanych przez bank centralny bankom komercyjnym pod zastaw papierów wartościowych.

Stopa depozytowa[edytuj]

Stopa depozytowa NBP determinuje oprocentowanie depozytu, umożliwiającego lokowanie w NBP środków na termin overnight.

Depozyt na koniec dnia umożliwia lokowanie w każdym dniu operacyjnym nadwyżek środków w banku centralnym na termin overnight. Oprocentowanie tego instrumentu (tj. stopa depozytowa) określa dolne ograniczenie dla stawki rynkowej wyznaczanej dla tego terminu.

Stopa dyskontowa[edytuj]

Stopa dyskontowa weksli określa oprocentowanie kredytu wekslowego. NBP może oferować kredyt wekslowy przeznaczony na refinansowanie kredytów udzielanych przez banki przedsiębiorcom[35].

Stopa redyskontowa[edytuj]

Stopa redyskontowa określa cenę, po jakiej bank centralny skupuje weksle od banków komercyjnych; weksle te zostały wcześniej nabyte przez banki komercyjne od swoich klientów[33].

Stopa kredytu refinansowego[edytuj]

Kredyt refinansowy (omówiony wyżej) nie stanowi instrumentu NBP sensu stricte, tzn. za jego pomocą nie wpływa się na podaż pieniądza oraz poziom inflacji. NBP podaje jednak co miesiąc wysokość stopy kredytu refinansowego i można zauważyć, że jest ona zawsze wyższa o 1 pkt proc. od stopy kredytu lombardowego (stopy lombardowej). Wynika to z natury kredytu refinansowego, który udzielany jest bankom znajdującym się przejściowo w trudniejszej sytuacji.

Stopa rezerw obowiązkowych[edytuj]

Stopa rezerw obowiązkowych – wartość rezerwy obowiązkowej w stosunku do wartości zobowiązań banku wobec klientów. Rezerwa obowiązkowa to odsetek ściśle określonych, zwrotnych bilansowych zobowiązań bieżących i terminowych banków wobec sektora niebankowego (a więc głównie depozytów), który musi być utrzymywany w postaci środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach w banku centralnym. W przeszłości NBP dopuszczał utrzymywanie części rezerwy obowiązkowej banków w postaci gotówki w ich kasach[36]. Wprowadzenie tego instrumentu miało na celu po pierwsze zapewnić wypłacalność banków komercyjnych i utrzymanie płynności, a po drugie umożliwić regulowanie podaży pieniądza w gospodarce poprzez kontrolowanie zdolności kreowania pieniądza bankowego przez banki komercyjne[29]. W polskich warunkach cel ostrożnościowy nie odgrywa już roli, drugi ma zasadnicze znaczenie[37].

Zasady polityki kursowej[edytuj]

Od 12 kwietnia 2000 r. kurs złotego jest kursem płynnym i nie podlega żadnym ograniczeniom. Bank centralny nie stawia sobie za cel określenia z góry poziomu kursu złotego do innych walut. Zastrzega sobie jednak prawo do interwencji, o ile uzna je za konieczne do realizacji celu inflacyjnego.

Wstępując do Unii Europejskiej, Polska zobowiązała się, że przystąpi również do strefy euro. W przyszłości złoty zostanie zatem zastąpiony wspólną walutą europejską, a politykę pieniężną będzie kształtował Europejski Bank Centralny.

Jednym z warunków przystąpienia do strefy euro jest spełnienie kryterium stabilności kursu walutowego. Dlatego w okresie poprzedzającym przyjęcie euro kurs złotego do euro zostanie na co najmniej dwa lata usztywniony w ramach systemu kursowego ERM II (ang. Exchange Rate Mechanism II). Oznacza to, że w tym czasie Narodowy Bank Polski będzie utrzymywał rynkowy kurs złotego wobec euro w przedziale dopuszczalnych wahań w stosunku do ustalonego kursu centralnego[31].

Statystyki[edytuj]

Instrumenty NBP w postaci stóp procentowych (w ujęciu rocznym), stóp rezerw obowiązkowych oraz (historycznej) stopy dewaluacji wraz z ich poziomami - na koniec każdego miesiąca - od 1989 r. zawiera tabela na stronie Statystyki instrumentów NBP.

Przypisy[edytuj]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Bogusław Pietrzak, Zbigniew Polański, Barbara Woźniak (red.), „System finansowy w Polsce. Tom 1", Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, s. 137-138, 141-142. W książce instrumenty administracyjno-rynkowe określa się mianem mieszanych.
  2. ↑ Ustawa z dnia 26 lutego 1982 r. – Prawo bankowe., isap.sejm.gov.pl [dostęp 2022-01-22].
  3. ↑ Ustawa z dnia 26 lutego 1982 r. o statucie Narodowego Banku Polskiego., isap.sejm.gov.pl [dostęp 2022-01-24].
  4. ↑ Np. Zarządzenie Prezesa Narodowego Banku Polskiego z dnia 29 stycznia 1988 r. w sprawie wysokości oprocentowania wkładów oszczędnościowych gromadzonych w bankach przez osoby fizyczne.
  5. ↑ Np. Zarządzenie Prezesa Narodowego Banku Polskiego z dnia 8 października 1984 r. w sprawie kredytów na zagospodarowanie, udzielanych młodym małżeństwom i osobom samotnie wychowującym dzieci.
  6. ↑ Np. Zarządzenie Prezesa Narodowego Banku Polskiego z dnia 22 lutego 1988 r. w sprawie odsetek od kredytów udzielanych przez banki oraz oprocentowania środków pieniężnych na rachunkach bankowych, gromadzonych przez jednostki gospodarki uspołecznionej i nie uspołecznionej.
  7. ↑ Ustawa z dnia 31 stycznia 1989 r. Prawo bankowe., isap.sejm.gov.pl [dostęp 2022-01-22].
  8. ↑ Ustawa z dnia 31 stycznia 1989 r. o Narodowym Banku Polskim., isap.sejm.gov.pl [dostęp 2022-01-22].
  9. ↑ Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Prawo bankowe., isap.sejm.gov.pl [dostęp 2022-01-22].
  10. ↑ 10,0 10,1 Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim., isap.sejm.gov.pl [dostęp 2022-01-22].
  11. ↑ Cecylia Leszczyńska, Zarys historii polskiej bankowości centralnej, Narodowy Bank Polski, Warszawa 2010, s. 55.
  12. ↑ 12,0 12,1 Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 23 lutego 1990 r. w sprawie założeń polityki pieniężnej na 1990 r., isap.sejm.gov.pl [dostęp 2022-02-06].
  13. ↑ Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 5 czerwca 1992 r. w sprawie założeń polityki pieniężnej na 1992 r. , p. 11
  14. ↑ Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 30 grudnia 1994 r. w sprawie założeń polityki pieniężnej na 1995 r. , p. 6
  15. ↑ Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 11 stycznia 1996 r. w sprawie założeń polityki pieniężnej na rok 1996. , p. 2
  16. ↑ Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 24 stycznia 1997 r. w sprawie założeń polityki pieniężnej na rok 1997. , p. 4.2
  17. ↑ Uchwała Rady Polityki Pieniężnej z dnia 22 kwietnia 1998 r. w sprawie ustalenia założeń polityki pieniężnej na rok 1998. , p. 4.5
  18. ↑ Uchwała Rady Polityki Pieniężnej z dnia 24 marca 1999 r. w sprawie dopuszczalnego przedziału wahań kursów walut obcych i wartości dewizowych wyrażonych w złotych. , art. 1
  19. ↑ Ustawa z dnia 2 grudnia 1994 r. - Prawo dewizowe., isap.sejm.gov.pl [dostęp 2022-05-08].
  20. ↑ Ustawa z dnia 18 grudnia 1998 r. Prawo dewizowe., isap.sejm.gov.pl [dostęp 2022-05-08].
  21. ↑ Narodowy Bank Polski - Internetowy Serwis Informacyjny, www.nbp.pl [dostęp 2022-04-30] (pol.).
  22. ↑ 22,0 22,1 Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 23 lutego 1991 r. w sprawie założeń polityki pieniężnej na 1991 r. , p. 19
  23. ↑ Narodowy Bank Polski – Internetowy Serwis Informacyjny, www.nbp.pl [dostęp 2022-01-22] (pol.).
  24. ↑ https://www.nbp.pl/home.aspx?f=/edukacja/zasoby/broszury/stabilnosc.html. Podlink: https://www.nbp.pl/edukacja/zasoby/broszury/stabilnosc.pdf
  25. ↑ Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 12 lutego 1993 r. w sprawie założeń polityki pieniężnej na 1993 r. , p.10
  26. ↑ Ustawa z dnia 18 grudnia 2003 r. o zmianie ustawy o Narodowym Banku Polskim oraz o zmianie innych ustaw - art. 1, p. 15
  27. ↑ Rada Polityki Pieniężnej, „Średniookresowa strategia polityki pieniężnej na lata 1999–2003”, Warszawa, wrzesień 1998.
  28. ↑ Narodowy Bank Polski, „Strategia polityki pieniężnej po 2003 roku”, Warszawa, luty 2003.
  29. ↑ 29,0 29,1 Roman Milewski, Podstawy ekonomii, Warszawa: PWN, 2002, s. 475.
  30. ↑ Narodowy Bank Polski - Internetowy Serwis Informacyjny, www.nbp.pl [dostęp 2022-11-14] (pol.).
  31. ↑ 31,0 31,1 31,2 https://www.nbp.pl/home.aspx?f=/o_nbp/informacje/polityka_pieniezna.html
  32. ↑ Nbp.pl: Uchwała nr 8/2021 Rady Polityki Pieniężnej z dnia 8 września 2021 r. w sprawie ustalenia założeń polityki pieniężnej na rok 2022 (M.P. poz. 879).
  33. ↑ 33,0 33,1 Leksykon budżetowy, www.sejm.gov.pl [dostęp 2022-01-22].
  34. ↑ Uchwała nr 2/2022 Rady Polityki Pieniężnej z dnia 4 stycznia 2022 r. w sprawie stopy referencyjnej, oprocentowania kredytów refinansowych, oprocentowania lokaty terminowej oraz stopy redyskontowej i stopy dyskontowej weksli w Narodowym Banku Polskim.
  35. ↑ Nbp.pl: Uchwała nr 8/2021 Rady Polityki Pieniężnej z dnia 8 września 2021 r. w sprawie ustalenia założeń polityki pieniężnej na rok 2022 (M.P. poz. 879).
  36. ↑ Op. cit. Bogusław Pietrzak, Zbigniew Polański, Barbara Woźniak (red.), „System finansowy w Polsce. Tom 1", Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, s. 205.
  37. ↑ https://www.nbp.pl/home.aspx?f=/edukacja/zasoby/broszury/rezerwa-obowiazkowa.html (podlink: https://www.nbp.pl/edukacja/zasoby/broszury/rezerwa-obowiazkowa.pdf)

Kategoria:Narodowy Bank Polski Kategoria:Historia bankowości w Polsce


Źródło: „https://pl.prepedia.org/w/index.php?title=Instrumenty_NBP_od_1989_r.&oldid=321576”