Byłam sekretarką Rumkowskiego. Dzienniki Etki Daum

Z PrePedia
Skocz do: nawigacja, szukaj
Byłam Sekretarką Rumkowskiego. Dzienniki Etki Daum
Autor Elżbieta Cherezińska
Miejsce wydania Polska
Język polski
Data I wyd. 2008
Wydawca Zysk i S-ka Wydawnictwo

Byłam sekretarką Rumkowskiego. Dzienniki Etki Daum – książka Elżbiety Cherezińskiej wydana przez Zysk i S-ka w 2008 roku.

Podstawą do jej napisania stały się szczątkowe wspomnienia Estery Daum (Frenkiel) spisane w postaci luźnych – nieraz ograniczających się do kilkuzdaniowych wzmianek lub pojedynczych słów – notatek wiele lat po wojnie (oryginalny dziennik zaginął), która (jako tytułowa Etka Daum) była od początku (maj 1940) do likwidacji (sierpień 1944) sekretarką Chaima Mordechaja Rumkowskiego. Wspomnienia Estery Daum zostały przez nią spisane w latach dziewięćdziesiątych i przekazane do instytutu Yad Vashem. Mimo podejmowanych przez rodzinę prób wydania wspomnień, żaden wydawca nie był zainteresowany ich publikacją. Wynikać mogło to po części z dość nieczytelnej formy samych zapisków Etki Daum.

Podjęła się tego Elżbieta Cherezińska, przyjmując nie do końca akceptowaną przez historyków formę, wprowadzającą mniej uważnych czytelników w błąd, że jest to tekst oryginalny (również poprzez tytuł). Nie jest to bowiem expressis verbis tekst Etki Daum, lecz Elżbiety Cherezińśkiej. Autorka poszerzyła go o drobiazgowe informacje dotyczące organizacji i produkcji getta, nadając mu charakter panoramiczny. Przyjęta przez nią forma dziennika pozwala czytelnikowi, nawet zupełnie niezorientowanemu w ówczesnej sytuacji, przenieść się w rzeczywistość gettową w sposób naturalny i niemal niezauważalny. To jedna z największych wartości powieści Cherezińskiej – odtworzenie nie tylko historii, ale i klimatu tego najdziwniejszego z żydowskich gett nazistowskiej Europy. Drugą, nie mniej istotną sprawą, jest oddanie złożonych relacji pomiędzy gettowymi elitami, nie tylko poprzez portret Rumkowskiego, kreślony ręką jego sekretarki, ale również, przez przybliżenie specyficznych relacji jakie panowały między niemieckim a żydowskim zarządem getta. Temperatury całej powieści dodaje również wątek miłosny, opowieść o uczuciu rodzącym się między Etką a Izaakiem Frenklem.

Elżbieta Cherezińska: Długo zastanawiałam się co mam zrobić z tym materiałem (wspomnieniami Estery). Najoczywistszym wydawało się napisanie powieści o Rumkowskim. Ale zaniechałam tej myśli. Miałam świadomość wagi tego dokumentu, przy całej jego niedoskonałości. To pierwsze i jak dotąd jedyne świadectwo osoby przebywającej w bezpośrednim otoczeniu Rumkowskiego przez cały okres funkcjonowania getta. Wiemy, że nie jedna Etka przeżyła wojnę. Ale nikt poza nią nie zdecydował się na napisanie wspomnień. To przeważyło szalę. Postanowiłam napisać książkę, która uwypukli unikatowy walor dokumentalny i jednocześnie stanie się „książką do czytania”, taką, po którą sięgną zwykli czytelnicy. Chciałam, by każdy, kto będzie ją czytał, rozumiał, ze strony na stronę, czym było getto łódzkie. Czym mógł być tamten czas. Ta książka to nie ocena Rumkowskiego. To rzetelny obraz Litzmannstadt Getto i wizerunek Rumkowskiego takim, jakim znała go Estera. Ona, nawet po pięćdziesięciu latach nie chciała go oceniać. Zachowałam jej perspektywę.

Linki zewnętrzne[edytuj]



Źródło: Ten artykuł bazuje na treści artykułu: Byłam sekretarką Rumkowskiego. Dzienniki Etki Daum z Wikipedii; autorzy: w historii edycji; prawa autorskie: licencja CC-BY-SA 3.0 oraz GNU FDL
Information icon4.svg W Wikipedii odbyła się dyskusja nad usunięciem tego artykułu, zobacz ją.