Centrum Nauki w Szczecinie[edytuj]

Z PrePedia
Skocz do: nawigacja, szukaj
Information icon4.svg W Wikipedii odbyła się dyskusja nad usunięciem tego artykułu, zobacz ją.
Plik:CNS Wielkopolska 2001 b.jpg
Pierwsza wizualizacja Centrum Nauki przy pierwotnie rozważanej lokalizacji przy ul. Wielkopolskiej, zaniechana na rzecz Łasztowni. Wykonana amatorsko przez autora projektu w 2000 r.

Centrum Nauki w Szczecinie - centrum nauki (wcześniej określane również jako Centrum Nauki i Sztuki) - projekt edukacyjny, popularyzatorski i rozwojowy, zainicjowany wczesną wiosną 2000 r., w Szczecinie.

Projekt powstawał w latach 1994-1999 podczas studiów i podróży studenckich po Europie (m.in. do CERN) jego pomysłodawcy i inicjatora Tomasza Sołtysińskiego, odbywanych prywatnie oraz wraz z ówczesnym Chórem Akademickim Politechniki Szczecińskiej (dziś Chór Akademicki im. prof. Jana Szyrockiego ZUT). To środowisko umożliwiło uformowanie projektu i jego zainicjowanie. Przełomowym etapem kształtowania się idei było tournée festiwalowe chóru w hiszpańskiej Walencji w 1996 r. i wizytacja tamtejszego Miasta Nauki i Sztuki, którego zarówno koncepcja jak i śmiały projekt architektoniczny wywarły szczególne wrażenie. Projekt ten został zrealizowany w oparciu o dotację ze środków europejskich i posłużył jako model projektu szczecińskiego.

Projekt został przypadkowo przedstawiony wiosną 2000 roku w środowisku szczecińskich fizyków, w związku z tworzeniem pierwszej w Szczecinie grupy astrofizycznej[1][2]. Zyskał od razu aprobatę poinformowanych, w tym nadmierne zainteresowanie ówczesnego dyrektora Instytutu Fizyki Wydziału Matematyczno-Fizycznego Uniwersytetu Szczecińskiego, który utożsamił się z ideą, posługując się treścią serii artykułów[3][4][5] przygotowanych latem 2000 r. przez projektotwórcę i pomysłodawcę, podówczas asystenta na Politechnice Szczecińskiej, z zamiarem publicznego przedstawienia idei, jej publicznej dyskusji i współrealizacji. Artykuły te przedstawiały szczegółowo projekt Centrum Nauki i Sztuki, zawierający m.in. kinoplanetarium IMAX i wystawę interaktywną eksperymentów naukowych. Druk tych artykułów został opóźniony a dyrektor w międzyczasie, pod koniec 2000 r. podał się w przestrzeni publicznej[6] jako oficjalny realizator idei, wykorzystując nieobecność pomysłodawcy i inicjatora przedsięwzięcia, który w tym czasie przebywał na stażu w USA. Podano wtedy również publicznie i niesłusznie dwóch bliskich współpracowników dyrektora jako pomysłodawców projektu. Żaden z nich nie jest pomysłodawcą i nie przygotowywał projektu na tym etapie. Jedna z tych osób od samego początku zasiadła w Radzie Naukowej Centrum Nauki Kopernik w Warszawie a druga mianowała siebie prezesem fundacji od 2012 r. zarządzającej wystawą interaktywną "Eureka" funkcjonującą w Szczecinie. Instytucja ta wypowiada się również na temat Centrum Nauki. Faktycznego pomysłodawcę Centrum Nauki Rada Wydziału Matematyczno-Fizycznego Uniwersytetu Szczecińskiego oceniła dwukrotnie negatywnie (w 2003 r. i w 2004.), przy jednym głosie sprzeciwu, i w efekcie pozbawiła stanowiska uniwersyteckiego, uniemożliwiając interakcje z autorskim przedsięwzięciem. Począwszy od 2003 r.[7] pomysłodawcy nigdy więcej nie zaproszono na żadne z wydarzeń związanych z funkcjonowaniem wystawy lub Centrum Nauki w Szczecinie.

Ówczesny dyrektor instytutu, później pełniący funkcję dziekana, był jednym z pierwszych współwykonawców projektu, w pierwszym etapie współorganizując Forum Astronomiczne[8] i adaptując elementy wystawy "Phänomenta" z Peenemünde w formie wystawy interaktywnej poświęconej eksperymentom naukowym[9][10].

Plik:CNS Wielkopolska 2001 a.jpg
Kolejna projekcja pierwotnej i wstępnej koncepcji architektonicznej Centrum z 2000 r.

Projekt od samego początku powstał jako przedsięwzięcie pro publico bono i non-profit z zamiarem realizacji w przestrzeni miejskiej[11] przy uzyskaniu wsparcia unijnego. Miał i ma na celu integrację pomorskiego środowiska naukowego, akademickiego i edukacyjnego oraz poprawę stanu nauki i edukacji na Pomorzu Zachodnim i Pomorzu w ogólności. Projekt został również przedstawiony przez faktycznego autora Radzie Miejskiej w 2002 r., w konkursie „Skrzydła dla Szczecina” zorganizowanym m.in. przez Polskie Radio, Urząd Miasta i Kurier Szczeciński. Praca konkursowa podkreślała zasadność zaakcentowania aspektów morskich regionu, również w działaniach popularyzatorsko-edukacyjnych. Informacje zawarte w tej pracy i promujące projekt, jak np. jego wizualizacje, były również upowszechnione w formie strony internetowej, od 2001 r. dostępnej publicznie. Strona projektu wskazywała m.in. podobne obiekty na świecie[12][13][14][15][16][17][18][19][20], zwizytowane przez pomysłodawcę z zamiarem wdrożenia prezentowanych tam rozwiązań w krajowej przestrzeni społecznej. Obiekty te stanowiły bezpośrednią inspirację w procesie realizacji Centrum Nauki.

Projekt od 2002 r. funkcjonuje w formie wystawy interaktywnej dostępnej dla szerokiej publiczności w Szczecinie. Jest prekursorem kolejnych projektów w kraju[21], m.in. Centrum Nauki Kopernik w Warszawie, podjętego do realizacji w 2004 r. i zrealizowanego w 2010 r. Do dnia dzisiejszego powstało w kraju kilkanaście podobnych centrów i wystaw, w tym mobilnych, odwiedzonych przez kilka milionów zainteresowanych. Interaktywna wystawa szczecińska "Eureka" została w czasie jej funkcjonowania odwiedzona przez kilkaset tysięcy osób, głównie dzieci i młodzież.

Obecny projekt inwestycyjny Centrum Nauki - Muzeum Morskie, powstał w wyniku opisanych działań i został zawłaszczony przez Muzeum Narodowe w Szczecinie, celem pozyskania dotacji z funduszy europejskich. Podając Centrum Nauki jako cel dotacji i dokonując "podziału" grantu, Muzeum Narodowe zrealizowało Centrum Dialogu Przełomy i tworzy obecnie Muzeum Morskie[22], które ma również pełnić funkcję Centrum Nauki. Osobą łączącą ten proces był wspomniany dyrektor IF WMF US. Pierwsza ekspozycja wystawy interaktywnej "Eureka" miała miejsce w 2002 r. w Muzeum Narodowym, które gościnnie udostępniło w tym celu swoje pomieszczenia. Wydarzenie to współtworzył i inaugurował również faktyczny pomysłodawca i inicjator Centrum Nauki, publicznie przedstawiając założenia projektu. Projekt wykorzystano w 2003 roku jako rozwinięcie i usamodzielnienie Działu Morskiego. Do autorstwa przedsięwzięcia Centrum Nauki w Szczecinie, oprócz Tomasza Sołtysińskiego, aspirują również realizatorzy obecnej koncepcji merytorycznej ("muzeum fal" ): dyrektor Muzeum Lech Karwowski, kierownik Działu Morskiego Muzeum dr Tomasz Budzan i nieżyjący już dr hab. Jerzy Stelmach (profesor Uniwersytetu Szczecińskiego, ówczesny dyrektor IF WMF US).

W związku z realizacją Centrum Nauki w Szczecinie nie został ogłoszony żaden konkurs, który pozwoliłby na konfrontację założeń, pomysłów i potrzeb społecznych oraz ostateczne wyodrębnienie najlepszego projektu merytorycznego, podlegającego inwestycji. Taki konkurs zorganizowano np. w Gdańsku, przy organizacji Centrum Nauki Hewelianum.

W 2011 ogłoszono konkurs architektoniczny na gmach służący tej inwestycji, na dawnych terenach portowych na Łasztowni, dzierżawionych przez Muzeum celem przeprowadzenia inwestycji. Do kapituły konkursu nie zaproszono pomysłodawcy i inicjatora szczecińskiego Centrum Nauki[23]. I nagrodę w Konkursie uzyskał projekt pracowni PPP Płaskowicki z Warszawy. Projekt ten w odniesieniu do innych tego typu projektów zrealizowanych w Europie nie wywiera jednak specjalnego wrażenia, co pozostawia spory niedosyt w związku z rolą, którą będzie pełnił jako jedna z głównych wizytówek miasta i regionu. W 2016 roku Muzeum podpisało umowę z pracownią na wykonanie dokumentacji projektowej. Finansowanie inwestycji zostało zaplanowane przez Zarząd Województwa Zachodniopomorskiego w ramach Regionalnego Programu Europejskiego (fundusze europejskie).

  1. Skocz do góry ↑ Mariusz P. Dąbrowski, Astrofizyka na Uniwersytecie Szczecińskim, „Przegląd Uniwersytecki”, 1-3, Uniwersytet Szczeciński, marzec 2000, s. 16-18 (pol.).
  2. Skocz do góry ↑ Tomasz Sołtysiński, Pozasłoneczne układy planetarne, „Przegląd Uniwersytecki”, 7-9, Uniwersytet Szczeciński, październik 2000, s. 55-56 (pol.).
  3. Skocz do góry ↑ Tomasz Sołtysiński. O astrofizyce słów kilka. „Przegląd Uniwersytecki”, Lipiec 2002. Uniwersytet Szczeciński (pol.). 
  4. Skocz do góry ↑ Tomasz Sołtysiński. O astrofizyce po raz kolejny słów kilka. „Przegląd Uniwersytecki”. 1-3, styczeń 2002. Uniwersytet Szczeciński (pol.). 
  5. Skocz do góry ↑ Tomasz Sołtysiński. O astrofizyce słów kilka po raz trzeci. „Przegląd Uniwersytecki”, kwiecień 2003. Uniwersytet Szczeciński (pol.). 
  6. Skocz do góry ↑ Marcin Jaworski, Bliżej gwiazd, „Przegląd Uniwersytecki”, 7-9, wywiad z prof. drem. hab. J. Stelmachem, Uniwersytet Szczeciński, październik 2000, s. 35-36 (pol.).
  7. Skocz do góry ↑ Magdalena Szczepkowska, Urodziny Eureki, „Przegląd Uniwersytecki”, 10-12, Uniwersytet Szczeciński, październik 2003, s. 20-21 (pol.).
  8. Skocz do góry ↑ Jerzy Stelmach, Pogoda Kosmiczna w Instytucie Fizyki, „Przegląd Uniwersytecki”, 4-6, Uniwersytet Szczeciński, kwiecień 2002, s. 30-31 (pol.).
  9. Skocz do góry ↑ Jerzy Stelmach, Między nauką a sztuką, „Przegląd Uniwersytecki”, 10-12, Uniwersytet Szczeciński, październik 2002, s. 19-20 (pol.).
  10. Skocz do góry ↑ Anna Suchocka, Rok Eureki, „Przegląd Uniwersytecki”, 1-3, Uniwersytet Szczeciński, styczeń 2003, s. 20-21 (pol.).
  11. Skocz do góry ↑ Tomasz Sołtysiński, Czy Szczecin potrzebuje kinoplanetarium?, „Przegląd Uniwersytecki”, 4-6, Uniwersytet Szczeciński, kwiecień 2002, s. 72-74 (pol.).
  12. Skocz do góry ↑ Hayden Planetarium [dostęp 2016-11-11] (ang.).
  13. Skocz do góry ↑ Museum of Science, Boston [dostęp 2016-11-11] (ang.).
  14. Skocz do góry ↑ Smithsonian Institution National Museum of Natural History NMNH [dostęp 2016-11-11] (ang.).
  15. Skocz do góry ↑ National Air and Space Museum [dostęp 2016-11-11] (ang.).
  16. Skocz do góry ↑ Welcome to the California Science Center [dostęp 2016-11-11] (ang.).
  17. Skocz do góry ↑ Tycho Brahe Planetarium [dostęp 2016-11-11] (ang.).
  18. Skocz do góry ↑ Cité des Sciences et de l'Industrie - Paris [dostęp 2016-11-11] (ang.).
  19. Skocz do góry ↑ Centrum Popularyzacji Kosmosu "Planetarium - Toruń" [dostęp 2016-11-11] (pol.).
  20. Skocz do góry ↑ Zeiss - Grossplanetarium [dostęp 2016-11-11] (niem.).
  21. Skocz do góry ↑ Tomasz Sołtysiński. Centrum Nauki - jak to robią inni. „Przegląd Uniwersytecki”. 1-3, Styczeń 2005. Uniwersytet Szczeciński (pol.). 
  22. Skocz do góry ↑ Lech Karwowski, Mądry architekt szanuje inwestora. Lech Karwowski odpowiada Robertowi Koniecznemu. http://szczecin.wyborcza.pl/szczecin/7,150424,21328321,madry-architekt-szanuje.html, „Gazeta Wyborcza, Szczecin”, 3 lutego 2017.
  23. Skocz do góry ↑ Marek Rudnicki, Muzeum Morskie w Szczecinie: Nagrodzone projekty, „gs24.pl” [dostęp 2017-05-20] (pol.).
Źródło: „https://pl.prepedia.org/w/index.php?title=Centrum_Nauki_w_Szczecinie&oldid=305119”