ESBS

ESBS (ang. Emotional Speech Blocks Syndrome) – syndrom o podłożu emocjonalnym charakteryzujący się częściowym lub całkowitym zablokowaniem możliwości mówienia. Często zewnętrzne objawy ESBS kojarzone są z problemem jąkania oraz mutyzmem wybiórczym.

Definicja

ESBS jest zespołem napięcia emocjonalnego uniemożliwiającym prawidłową komunikację werbalną. Doprowadza on do silnego napięcia skutkującego paraliżem narządów mowy (żuchwy, krtani, klatki piersiowej, przepony).

Przyczyny

Kluczową rolę w powstaniu ESBS odgrywają emocje. Użycie określenia „powstawanie” dla przyczyn ESBS wyraźnie wskazuje na nabywany, a nie wrodzony charakter tej przypadłości. ESBS wzmaga osobo-sytuacja, która wzbudza strach, lęk, wiąże się z utratą bezpieczeństwa, a wywołane uczucie strachu nie zostaje rozładowane, ani zniwelowane, lecz wzmocnione, a następnie utrwalone.

U dzieci

U dzieci: najczęściej silne, subiektywnie traktowane jako traumatyczne, przeżycie jak na przykład: narodziny rodzeństwa, pójście do przedszkola, częsty krzyk rodziców, wychowawców, nauczycieli, agresja (skierowana w stronę dziecka, lub której dziecko jest świadkiem).

U młodzieży i dorosłych

U młodzieży i dorosłych: silne, negatywne doświadczenie związane z aktem komunikacji werbalnej. Chodzi zazwyczaj o sytuacje, w której nauczyciel, rodzic, przełożony wypowiada się w sposób korelujący negatywne odczucia z mową. Często dotyczy to publicznego wyśmiania, znieważania, podważania kompetencji i umiejętności.

Objawy ESBS

Objawy, o różnym nasileniu i występowaniu, dzielą się na widoczne i niewidoczne, związane są z napięciem, które wytworzyło ESBS. Objawy mogą występować łącznie lub wybiórczo, ze zmiennym nasileniem czasowo-przestrzennym.

Objawy ESBS widoczne, niekontrolowane przez mówiącego, związane z mową

• bloki całkowite mowy,
• zacięcia,
• bloki pomiędzy głoskami, sylabami, wyrazami,
• powtórzenia,
• wybuchowe odpowiedzi wynikające z chęci wypchnięcia dźwięku w czasie odczuwania bloku,
• zwlekanie z rozpoczęciem mówienia (oczekiwanie na zredukowanie się napięcia),
• szept (na prośbę mówienia głośniej osoba ścisza głos jeszcze bardziej, choć chce być dobrze słyszaną),
• szczękościsk.

Objawy ESBS widoczne, niekontrolowane przez mówiącego, którymi organizm próbuje choć częściowo rozładować napięcie

• tiki, odruchy spastyczne (skurcze twarzy przy próbach wypowiedzi, grymasy, współruchy),
• bruksizm (spowodowany nagromadzonymi w ciągu dnia emocjami),
• agresja (kierowana do osób, które zapewniają poczucie bezpieczeństwa i akceptację).

Objawy ESBS niewidoczne dla osób trzecich

• ciągłe uczucie niepokoju wewnętrznego,
• nadmierne pocenie się,
• problemy trawienne,
• niemożność wypowiedzenia się pomimo chęci mówienia,
• natrętne, negatywne myśli o sobie w sytuacjach komunikacji,
• negatywne przewidywanie siebie w sytuacjach komunikacyjnych.

Ciągłe uczucie napięcia u osoby z ESBS staje się dla niej tak powszednie, że ten patologiczny stan zostaje przez nią uznany za normalny.

Mechanizm kamuflażu w ESBS

Objawy prowadzą do wykształcenia mechanizm kamuflażu, którym osoba z ESBS stara się ukryć swe emocjonalne bloki mowy i związane z nimi jej dysfunkcje w życiu społecznym.

Wśród mechanizmów kamuflażu wyróżnia się:

• zmianę statusu ważności wypowiedzi. Ma to na celu obniżenie napięcia do poziomu umożliwiającego wydobycie dźwięku. Typy zmiany statusu ważności:

1. odroczenie (np. pójdę później),
2. parafrazowanie (powiedzenie „innymi słowy” zmniejsza wagę emocjonalną słów),
3. zamiany na osi paradygmatycznej (np. w przypadku gdy wyjście na zakupy jest ważne dla osoby z ESBS, zamiast „idę na zakupy”, zapytana gdzie idzie odpowiada: „idę na spacer” wie, że zakupy zrobi po drodze),

• zamiana interlokutora (osoby, do której się mówi),
• świadome ściszanie głosu w celu uniknięcia poczucia presji mowy,
• zmienianie tematu rozmowy z ulubionego na neutralny (celem obniżenia napięcia emocjonalnego związanego z tematem),
• udzielanie lakonicznych odpowiedzi „Tak” lub „Nie”, „nie wiem”, „nieważne”, „ok”, etc.
• wycofanie poprzez unikanie sytuacji komunikacji werbalnej,
• wyręczanie całkowite lub częściowe – inna osoba werbalizuje potrzeby osoby z ESBS,
• przechodzenie na komunikację niewerbalną (gesty, listy, maile, smsy),
• udawana amnezja w celu uniknięcia konieczności wypowiedzi (kwitowana nie pamiętam, nie wiem),
• obmyślanie strategii funkcjonowania w danej sytuacji (przygotowanie się do kupna biletu czy innych prozaicznych czynności dnia codziennego, które nie powinny zaprzątać głowy, swoista obsesja myślenia i planowania prostych sytuacji komunikacyjnych),
• wypieranie problemu, udawanie, że ESBS nie istnieje. Nazywanie siebie osobą nieśmiałą, cichą, która czasem się zacina i blokuje, minimalizowanie wagi dolegliwości, udawanie, że w ogóle nie przeszkadza ona w życiu.

Skutkiem wyuczonego mechanizmu kamuflażu jest:

• lęk przed sytuacjami społecznymi, dźwiękami, wyrazami,
• utrata wiarygodności – wypowiadane treści często są nieprawdziwe, ponieważ mówi się to, co w danej sytuacji przechodzi przez gardło zamiast tego, co chce się powiedzieć,
• upośledzenie komunikacji społecznej.

Diagnoza ESBS

Przy diagnozie ESBS należy wykluczyć zmiany organiczne struktur mózgowych oraz uszkodzenia centralnego układu nerwowego.

Przebieg diagnozy

We wczesnym dzieciństwie (3-7 lat) – polega na rozmowie z opiekunami, dyskretnym wywiadzie środowiskowym, analizie materiałów wideo w różnych sytuacjach komunikacyjnych.

Osoby dorosłe mogą porozumiewać się z diagnostą drogą pisemną (kartka, e-mail, sms), diagnosta porozumiewa się w taki sam sposób jak badany.

Rozwiązanie problemu ESBS

O rozwiązaniu problemu ESBS u danej osoby mówimy w przypadku całkowitego ustąpienia wszystkich objawów ESBS.

---

Źródło: Ten artykuł bazuje na treści artykułu: ESBS z Wikipedii; autorzy: w historii edycji; prawa autorskie: licencja CC-BY-SA 3.0 oraz GNU FDL W Wikipedii odbyła się dyskusja nad usunięciem tego artykułu, zobacz ją.