Ekonomiczna analiza prawa patentowego[edytuj]

Patent – potocznie: dokument wydawany przez urzędy patentowe; właściwie: ograniczone w czasie prawa właściciela rozwiązania technicznego do wyłącznego korzystania z wynalazku bądź wynalazków będących przedmiotem patentu w celach zawodowych lub zarobkowych na terenie państwa, które decyzją administracyjną patentu udzieliło, pod warunkiem wniesienia opłat za co najmniej pierwszy okres ochrony od daty zgłoszenia. Patent regulują przepisy ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej.
Zgodnie z ustawą Prawo własności przemysłowej patentów udziela się na wynalazki[1]:
- nowe, nie będące częścią istniejącego stanu techniki,
- posiadają poziom wynalazczy, czyli dla specjalistów z danej branży nie są oczywiste,
- nadają się do przemysłowego zastosowania[2].
Korzystanie z patentu[edytuj]
Artykuł 63 Ustawy Prawo Własności Przemysłowej dotyczy negatywnego zakresu patentu i stanowi, iż przez korzystanie z patentu nabywa się prawo wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczpospolitej Polskiej. Zakres przedmiotowy patentu określają zastrzeżenia patentowe, zawarte w opisie patentowym. Opis wynalazku i rysunki mogą służyć do wykładni zastrzeżeń patentowych. Czas trwania patentu wynosi 20 lat od daty zgłoszenia wynalazku w Urzędzie Patentowym.
Dla przeniesienia patentu wymagana jest forma pisemna pod rygorem nieważności[2].
Naruszenie patentu[edytuj]
Zgodnie z artykułem 66 ustępem 1 ustawy Prawo Własności Przemysłowej uprawniony z patentu może zakazać osobie trzeciej, niemającej jego zgody, korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy polegający na:
- wytwarzaniu, używaniu, oferowaniu, wprowadzaniu do obrotu lub importowaniu dla tych celów produktu będącego przedmiotem wynalazku lub
- stosowaniu sposobu będącego przedmiotem wynalazku, jak też używaniu, oferowaniu, wprowadzaniu do obrotu lub importowaniu dla tych celów produktów otrzymanych bezpośrednio takim sposobem.
Wyłączność korzystania z patentu jest źródłem uprawnień zakazowych. Wszystkie czynności zawarte w tym przepisie stanowią akty korzystania z wynalazku i są objęte monopolem patentowym uprawnionego. Konsekwentnie uprawniony z patentu może skutecznie zakazać osobom trzecim korzystania z patentu we wszystkich wymienionych formach, a dla stwierdzenia naruszenia patentu konieczne jest ustalenie, że osoba nieuprawniona zrealizowała w sposób zarobkowy lub zawodowy którąś z wymienionych postaci korzystania z wynalazku[3].
Uprawniony z patentu może zostać pozbawiony swojego prawa korzystania z patentu w związku z wystąpieniem okoliczności wskazanych w ustawie[4] w artykule 69 :
Nie narusza się patentu przez:
- korzystanie z wynalazku dotyczącego środków komunikacji i ich części lub urządzeń, które znajdują się na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej czasowo, a także przedmiotów, które znajdują się na tym obszarze w komunikacji tranzytowej;
- korzystanie z wynalazku dla celów państwowych w niezbędnym wymiarze, bez prawa wyłączności, jeżeli jest to konieczne do zapobieżenia lub usunięcia stanu zagrożenia ważnych interesów Państwa, w szczególności w zakresie bezpieczeństwa i porządku publicznego;
- stosowanie wynalazku do celów badawczych i doświadczalnych, dla dokonania jego oceny, analizy albo nauczania.
Konstytucyjne cechy patentu[edytuj]
Na silną ochronę wynalazków wpływają trzy konstytucyjne cechy patentu jakimi są[2]:
- szerokość – wykreowana przez patent przestrzeń wynalazku, określająca podobieństwo do innych wynalazków, w których prawnie zabronione jest działanie konkurencji; faktyczny zakres szerokości patentu jest określany na etapie stosowania prawa.
- długość – okres na jaki przyznawane jest prawo wyłączne do wynalazku
- wysokość – ściśle związana z udoskonaleniami, a więc z ulepszeniami i uzupełnieniami wynalazku
Istotną kwestią dla ekonomicznej analizy patentu stanowi również cecha efektywności patentu, Efektywność stanowi rezultat podjętych działań, zawierający relację pomiędzy efektami wynalazku a poniesionymi nakładami[2].
- Skocz do góry ↑ Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej, Dz.U. 2001 nr 49, poz. 508.
- ↑ Skocz do: 2,0 2,1 2,2 2,3 Bartłomiej Biga, Efektywność patentu. Ekonomiczna analiza prawa własności przemysłowej, 2015.
- Skocz do góry ↑ Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 28 października 2016 r., I Cz 66/16.
- Skocz do góry ↑ 1. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 października 2016 r. IV CSK 92/13, OSNC 2014 nr 7-8, poz. 80, s. 121.