I wojna z Imperium Marathów (1775-1782)[edytuj]
W Wikipedii odbyła się dyskusja nad usunięciem tego artykułu, zobacz ją.| I wojna z Imperium Marathy 1775-1782 | |||||||||||||||||
 Wojownik Marathów
| |||||||||||||||||
| Czas | 1775-1782 | ||||||||||||||||
| Terytorium | Indie | ||||||||||||||||
| Wynik | Podpisanie pokoju w Salbai | ||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
.svg){kind=small}
I wojna z Imperium Marathy 1775-1782 była pierwszą z serii trzech wojen toczonych pomiędzy Imperium Marathów a Brytyjską Kompanią Wschodnioindyjską. Konflikt zakończył się podpisaniem traktatu w Salbai.
- Raghunathrao
W roku 1772 po śmierci Madhavrao - władcy Marathów na tron wstąpił jego brat Narayanrao. Swoje rządy przypłacił on szybko życiem, a jego miejsce zajął Raghunathrao będący poza listą kandydatów do tronu. W tym samym czasie pretensje do władzy dla siebie i swojego syna Madhav Rao II zgłosiła wdowa po Narayanrao. Dwanaście księstw Marathów opowiedziało się po jej stronie, uznając ją za regentkę aż do czasu osiągnięcia pełnoletności przez dziecko. Na taką propozycję sprzeciw swój wyraził Raghunathrao, który zwrócił się o pomoc do Brytyjczyków z Bombaju, podpisując z nimi w dniu 6 marca 1775 r. układ w Surat. W zawartym porozumieniu obiecał oddać pod brytyjską kuratelę tereny, które zgodziły się wysłać pod jego dowództwo swoich żołnierzy. Tymczasem rząd brytyjski w Kalkucie opowiedział się przeciwko układowi z Raghunathrao. Do rady regencyjnej wysłano pułkownika Uptona, którego zadaniem było wynegocjowanie nowego układu z Marathami. W dniu 1 marca 1776 r. podpisano układ w Purandar, anulujący dokument z Surat. W wyniku porozumienia Raghunathrao zmuszony został do rezygnacji ze swoich roszczeń i zrzeczenia się praw do tronu. Przekazane Brytyjczykom w układzie z Surat ziemie, pozostały jednakże w ich rękach.
- Madhav Rao II
W roku 1777 Imperium Marathów udostępniło Francuzom port na zachodnim wybrzeżu, co było jawnym pogwałceniem układu zawartego w Purandar. Brytyjczycy zareagowali ponownym poparciem dla Raghunathrao oraz wysłaniem swoich sił do Pune. Siły Brytyjskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej liczyły ok. 3900 ludzi. Raghunathrao wsparł ich kilkoma tysiącami swoich ludzi oraz artylerią. Naprzeciwko nich stanęło 10 000 ludzi wywodzących się z różnych księstw Imperium Marathów dowodzonych przez Tukojirao Holkara i generała Mahadji Shinde.
- Generał Mahadji Shinde
Dnia 12 stycznia 1779 r. doszło do bitwy pod Wadagaon, zakończonej zwycięstwem Marathów. 4 dni później podpisano w Wadagaon układ, który zatwierdził zwrot wszystkich terenów przekazanych Brytyjczykom w wyniku układu w Surat.
Jednak także i ten układ został odrzucony przez rząd brytyjski w Kalkucie, który wysłał kolejne wojska. W lutym 1779 r. zdobyły one Ahmadabad a w grudniu 1780 r. Gwalijar. W lutym 1781 r. wojska generała Shinde zostały pobite przez Brytyjczyków. Marathowie kontynuowali jednak walkę, zakłócając dostawy zaopatrzenia przeciwnika. Nie byli oni już jednak zdolni do stoczenia otwartej bitwy. Po porażce w bitwie pod Sipri, generał Shinde zawarł nowe porozumienie z Brytyjczykami, które zatwierdzało władzę młodego Madhav Rao. Dnia 17 maja 1782 r. podpisano nowy układ w Salbai, w wyniku którego Brytyjczycy oddali wcześniej przyznane im ziemie, zawarto też 20-letnie porozumienie pokojowe.
Literatura
- The History of the British Empire in India, Verlag:Adamant Media Corporation (16. Juli 2001) ISBN 0543803295
- History Of The Marathas, Atlantic Publishers and Distributors, New Delhi (1. Januar 2004) ISBN 978-8126903948
