Kolekcja sprzętów kreślarskich Politechniki Gdańskiej[edytuj]

Kolekcja sprzętów kreślarskich Politechniki Gdańskiej – liczący blisko 50 instrumentów zbiór zebranych przez Henryka Limona wartościowych instrumentów kreślarskich, pochodzących z XIX i XX w., przekazany Politechnice Gdańskiej w 2014 r. przez rodzinę Limonów. Zawiera podstawowe pomoce kreślarskie – mosiężne linijki, ekierki i kątomierze, a także profesjonalne, skomplikowane przyrządy do zadań specjalnych. Zbiór ma charakter unikatowy i stanowi świetną ilustrację dziejów rysunku inżynierskiego.

Elementy kolekcji

• zestaw podstawowych pomocy kreślarskich wykonanych z mosiądzu – linijki, ekierki i kątomierze, jak również profesjonalne, skomplikowane przyrządy stosowane w rysunku inżynierskim;
• XIX-wieczny cyrkiel proporcjonalny (tzw. sektor), z podziałką na ramionach, pozwalający na ustalenie zmiennej skali za pomocą śrubki. Ten uniwersalny instrument, stosowany był w tamtych czasach do obliczeń matematycznych, mechanicznego przeliczania proporcji i porównywania długości, odmierzania i przenoszenia odległości i ich części, a także do nawigacji.
• pochodzący z XIX w. zestaw kreślarski, składający się z 14 mosiężnych elementów oraz linijki drewnianej. Do elementów mosiężnych należą: małych rozmiarów kątownica; kątomierz; dwustronna skalówka o skali dziesiętnej z jednej strony i dwunastkowej z drugiej; dwa grafiony do kreślenia tuszem z kościanymi uchwytami; trzy przenośniki ze stalowymi nóżkami o trójkątnym przekroju; przenośnik precyzyjny z rozstawem regulowanym śrubką; zerownik (cyrkiel do kreślenia kółek o małej średnicy); cyrkiel z grafionem i wymienną końcówką; charakterystyczny element pozwalający na dokręcanie główek przenośników. Zawartość zestawu zaspokaja wszystkie podstawowe potrzeby kreślarskie i przez kolejne stulecia w zasadzie nie uległa poważnym zmianom.
• drewniany cyrkiel drążkowy z 1917 r., różniący się od zwykłego cyrkla tym, że zamiast połączonych nóżek posiada poziome ramię, na którym po jednej stronie znajduje się skierowany w dół rysik, a po drugiej – skierowane również w dół ostrze
• zestaw niemieckiej firmy C. Riefler, umożliwiający płynne kreślenie linii krzywych grafionem umieszczonym mimośrodowo na trzpieniu uchwytu
• grafiony z urządzeniem sprzężonym z kółkiem zębatym o różnych skokach ząbków, które podrywały grafion od papieru, pozwalając na precyzyjne rysowanie różnego rodzaju linii przerywanych i kropkowanych o stałej długości kresek i przerw
• elipsograf firmy Spezialitat Kopf Ges. Gesch
• elipsograf firmy Zedru, będący połączeniem konstrukcji elipsografu i pantografu
• mosiężny pantograf firmy Adrien Cavard, sygnowany napisem Paris
• niklowany pantograf firmy Pierro z 1948 r.
• duży, metalowy pantograf produkcji radzieckiej z 1947 r.
• perspektograf czechosłowackiej firmy Prema z lat 50. XX w.
• 6 planimetrów służących do obliczania powierzchni płaskich na mapach – planimetr biegunowy kompensacyjny firmy Amsler, a także planimetry firm: Coradi, Reiss, Ott, Sev. Sjostrams Homograf fabrik oraz planimetr polskiej firmy PZO z 1975 r.

Bibliografia

• Pismo PG nr 5 (192), maj 2014, s. 29–34
• Anna Wancław: Perspektografy i inne przyrządy kreślarskie. W: Proceedings of 21st Conference ▪Geometry▪Graphics▪Computer▪ [on-line].
• Skarb Limonów, czyli kreślarskie unikaty. Politechnika Gdańska.

---

Źródło: Ten artykuł bazuje na treści artykułu: Kolekcja sprzętów kreślarskich Politechniki Gdańskiej z Wikipedii; autorzy: w historii edycji; prawa autorskie: licencja CC-BY-SA 3.0 oraz GNU FDL W Wikipedii odbyła się dyskusja nad usunięciem tego artykułu, zobacz ją.