Koszty administracyjne w ekonomicznej teorii odpowiedzialności deliktowej[edytuj]

W Wikipedii odbyła się dyskusja nad usunięciem tego artykułu, zobacz ją.

Koszty administracyjne w ekonomicznej teorii odpowiedzialności deliktowej- w prostym modelu celem ekonomicznym systemu odpowiedzialności deliktowej jest minimalizacja sumy kosztów ostrożności i szkód powodowanych przez wypadki. Natomiast bardziej złożony model dodatkowo uwzględnia wydatki na administrację. Prawo prywatne może obniżać koszty administracyjne, ponieważ pozwala poszkodowanym na pozywanie sprawców. Prawo publiczne zaś zobowiązuje przedstawicieli administracji do znajdowania sprawców szkód, którzy naruszyli panujące zasady. Koszty administracyjne należy omówić z uwzględnieniem trzech reguł:

• braku odpowiedzialności,
• odpowiedzialności na zasadzie ryzyka,
• odpowiedzialności na zasadzie winy.

Reguła braku odpowiedzialności pozostawia koszty szkody wynikłej z wypadku tam, gdzie powstają, bez podejmowania próby ich przeniesienia. W związku z tym reguła ta wyłącza możliwość zmiany miejsca kosztów administracyjnych z kosztami szkody wynikłymi z wypadków. Oznacza to, że każdy poszkodowany w wypadku otrzymuje odszkodowanie od swojego ubezpieczyciela zamiast od ubezpieczyciela sprawcy szkody. Reguła ta ma jednak wadę w postaci nie podejmowania środków ostrożności przez sprawców szkody. W przypadku reguł odpowiedzialności na zasadzie ryzyka i odpowiedzialności na zasadzie winy relokacja kosztów szkody wynikłej z wypadku następuje w sytuacji, gdy zostaną spełnione określone warunki. Reguła odpowiedzialności na zasadzie ryzyka wymaga od powoda udowodnienia zajścia szkody i związku przyczynowego, zaś odpowiedzialność na zasadzie winy: udowodnienia szkody, związku przyczynowego i winy. Dodatkowy element do udowodnienia wymaga wydania kolejnej decyzji, co powoduje zwiększenie kosztów administracyjnych. W związku z tym reguła odpowiedzialności na zasadzie ryzyka pociąga za sobą niższe koszty niż reguła odpowiedzialności na zasadzie winy ze względu na uproszczenie zadania sądzącemu. Wadą tej reguły jest zbyt szerokie uprawnienie do otrzymania odszkodowania, ponieważ wg niej każdy kto dozna szkody wywołanej postępowaniem sprawcy, ma prawo do uzyskania odszkodowania. Natomiast reguła odpowiedzialności na zasadzie winy upoważnia daną osobę do uzyskania odszkodowania jeżeli doznała szkody w wyniku zawinionego działania sprawcy. W związku z powyższym reguła odpowiedzialności na zasadzie winy powoduje niższe koszty administracyjne niż reguła odpowiedzialności na zadzie ryzyka ze względu na przeniesienie kosztów szkody w mniejszej liczbie spraw. Koszty administracyjne mają charakter posiłkowy, dlatego ich zmniejszenie, nie prowadzące jednocześnie do podwyższenia liczby wypadków, przynosi zysk. Aby utrzymać efekt odstraszania sprawców szkód na stałym poziomie prawo może zwiększyć zakres odpowiedzialności i zmniejszyć jej prawdopodobieństwo. W takiej sytuacji koszty administracyjne powinny ulec obniżeniu, bowiem odszkodowanie będzie pobierane od liczby sprawców szkód mniejszej o połowę. Ogólnie rzecz ujmując zwiększenie odpowiedzialności i zmniejszenie częstotliwości procesów może zaoszczędzić koszty nie wpływając przy tym na liczbę wypadków.

Bibliografia

• Arlen J.H., Re- Examining Liability Rules When Injurers as Well as Victims Suffer Losses, “International Review of Law and Economics” (10) 1990
• Cooter R., Ulen T., Ekonomiczna analiza prawa, C.H. Beck, Warszawa 2009
• Polinsky A.M., Che Y.K., Decoupling Liability: Optimal Incentives for Care and Litigation , “Rand Journal od Economics” (22) 1991