Lenistwo

Zobacz w Wikipedii: Lenistwo

Typowe współczesne artystyczne wyobrażenie lenistwa.

Lenistwo nie jest tylko domeną ludzi. Zwierzęta gdy czują się bezpiecznie i są najedzone większość czasu przeznaczają na wypoczynek. Na zdjęciu: leniwy niedźwiedź polarny.

Lenistwo (także: nieróbstwo, próżniactwo, pasożytnictwo, bumelanctwo, zbijanie bąków, nygusostwo, wygodnictwo) – apatyczny stan ducha powodujący zaniechanie jakiegoś wymaganego działania lub działań i powodujący przedłużenie czasu wypoczynku ponad uznane w danej chwili i dziedzinie normy. W skrajnej postaci skłonność do unikania jakiegokolwiek zajęcia może być symptomem apatii i/lub depresji.

Lenistwo może być rozumiane jako przesadna skłonność do odpoczynku. Może również wiązać się z zaniechaniem.

Cechuje głównie istoty rozumne, bo tylko one potrafią je zdiagnozować i ocenić.

Przeciwieństwem lenistwa jest pracowitość. Do stanów chorobowych przeciwnych lenistwu można zaliczyć pracoholizm.

W języku polskim osobę leniwą można określić na bardzo wiele sposobów, takich jak: leń, leniuch, próżniak, leser, wałkoń, nierób, obibok, arcyleń, bumelant, darmozjad, nygus, piecuch, wygodnicki, wygodniś .

Ocena lenistwa

Mężczyzna z rogami kozła symbolizującymi lenistwo, jeden z siedmiu grzechów głównych (fresk z roku 1511 w kościele w Dalbyneder, Dania).

Przez znaczną liczbę osób i większość religii lenistwo jest krytykowane i potępiane. Tradycyjnie lenistwo oceniane jest jako wada charakteru a osobę leniwą uważa się za pasożyta społecznego, czyli dającego społeczeństwu mniej niż powinien i żyjącego na jej koszt.

Dyskusyjna jest natomiast sprawa, czy lenistwo może czasami prowadzić także do rzeczy pozytywnych. Część osób uważa, że znaczna część ułatwiających życie wynalazków powstała tylko dlatego, że ich wynalazcy byli na tyle leniwi, że wymyślili je tylko po to aby można było przy ich pomocy zrobić coś mniejszym nakładem pracy, środków i w krótszym czasie . Bertrand Russell twierdził , że gdyby wszyscy ludzie byli leniwi i nieskorzy do działania to na świecie byłoby mniej konfliktów i wojen ponieważ nikomu nie chciało by się walczyć. Twierdził także, że ludzie pracują zawodowo za dużo i nie mają w związku z tym czasu na rozwój swoich pozazawodowych talentów, pogłębianie zainteresowań i przez to nie są szczęśliwi.

Chrześcijaństwo uważa lenistwo za jeden z siedmiu grzechów głównych , który jest przez nie często definiowane nie tylko w sposób tradycyjny ale też jako duchowa i/lub psychiczna apatia, czyli acedia. Zwraca się uwagę, że acedia jest w krytykowana w Liście do Hebrajczyków i związana z jedną ze słabości o której mówi w Ewangelii Mateusza jedna z przypowieści o Jezusie . W księgach mądrości Księgi Przysłów i Księdze Koheleta powiedziane jest, że lenistwo może prowadzić do ubóstwa , .

Szczególną nacisk na problem lenistwa kładzie purytanizm. Purytanie powstrzymywali się we wszystkim, nienawidzili zwłaszcza rozkoszy i lenistwa .

Z punktu widzenia Kabały człowiek się leni wtedy, gdy zda sobię sprawę, że dane zajęcie powoduje niewygodę. W takim ujęcie problemu lenistwa nie można jednoznacznie określić jako wadę. Jeśli bylibyśmy wszyscy większymi leniami - na świecie nie było by takiego chaosu i nieporządku. Baal Sulam w artykule "Okrycie istoty sprawy to jej zakrycie w dwójnasób" pisze, że

"Wszyscy wrogowie miru, w przeszłości i przyszłości, stanowią nic innego jak kategorię ludzi, która sądzi: "I co w tym takiego złego?". Zajmują się sami i zmuszają swoich bliskich do zajmowania się rzeczami, które nie są niezbędne"..

Według jednego z kierunków filozoficznych Kabały lenistwo okazuje się zaletą jeśli dotyczy pociągu do rozkoszy i posiadania kosztowności. W tym przypadku lepiej się lenić i nawet pobudzać siebie do lenistwa. ("Siedź i nic nie rób - zrobisz mądrze") .

Jeśli natomiast rzecz idzie o cele duchowe, o podążanie w kierunku Stwórcy, człowiek powinien walczyć z lenistwem, cały czas zwiększać duchowe wysiłki, na co właśnie skierowana jest metodyka Kabały. ("Wstań i pracuj - zrobisz mądrze") .

Człowiek zdolny jest do tego aby zmusić sam siebie do zajęcia się szlachetnym celem, mimo tego, że po drodze do celu może to powodować dużą niewygodę. Zdolny jest znieść cierpienia, które napotka na swej drodze. Na tym polega możliwość wyboru - zmusić się do podźwignięcia z upadku albo dalej się lenić.

Z drugiej strony, jeśli człowiek zdąża do złego celu i nagle zdaje sobie sprawę, że nie tędy droga, powinien zmusić siebie do takich działań, aby nie mieć możliwości kontynuowania tej błędnej drogi.

Przyczyny lenistwa i sposoby jego przezwyciężenia

Lenistwo może być często jedną z oznak depresji.

W rozumieniu psychologii lenistwo jest powodowane brakiem motywacji.

Według współczesnych badań stopień lenistwa danej osoby może być zależny od zestawu jej genów.

Przezwyciężenie lenistwa a także innych oznak słabości, takich jak strach, niezdecydowanie, niecierpliwość, itd., wymaga poważnej pracy wychowawczej a przede wszystkim organizacji możliwości samowychowania.

Lenistwo intelektualne

Przykład leniwego administratora strony internetowej.

Określenie lenistwo intelektualne lub umysłowe odnosi się do zaniechania zadawania (sobie i innym) pytań, dogłębnego drążenia badanego tematu; na poleganiu na już wypracowanej rutynie mentalnej i umysłowej (heurystyka dostępności) albo po prostu na podążaniu za tłumem.

Lenistwo w kulturze, sztuce i mitologii

"Leniwy" zakątek domu – Carl Larsson 1894

Temat lenistwa jest często poruszany w dziełach literackich, komiksie, malarstwie i innych sztukach pięknych.

W Boskiej komedii Dantego Alighieri lenie znajdują się w 5. kręgu piekła .

Jednym z najbardziej znanych "polskich leni literackich" jest Leń z wiersza Jana Brzechwy pod tym samym tytułem (1953) , zaczynającego się strofą:

Na tapczanie siedzi leń,
Nic nie robi cały dzień.

Do znanych postaci fikcyjnych, które odznaczają się ponadprzeciętnym stopniem lenistwa można zaliczyć:

• kota Garfielda z komiksu stworzonego przez Jima Davisa
• Ferdynanda Kiepskiego i jego znajomego pana Boczka z polskiego serialu telewizyjnego Świat według Kiepskich
• Powolniaka (Onslow) z angielskiego serialu telewizyjnego Co ludzie powiedzą? (Keeping Up Appearances)
• Jacka i Placka – bohaterów powieści Kornela Makuszyńskiego i filmów pod tym samym tytułem O dwóch takich, co ukradli księżyc

W mitologi słowiańskiej Leń i Nierób to złe duchy ograniczające człowieka i przeszkadzające mu w życiu i pracy. Leń - to pierwszy stopień upadku. Wyższy, drugi stopień, to Nierób. W wyniku ich działań człowiek staje się otyły i nieruchliwy. Nawet w sytuacji krytycznej nie podejmuje żadanych działań aby ratować siebie i swoich bliskich. Dalszy stopień upadku prowadzi do niemożności poruszania się i śmierci z obżarstwa.

Literatura związana z tematem lenistwa (w języku angielskim)

• Carl Honore: In Praise of Slowness, 2005, ISBN 0-06-075051-0
• Paul Lafargue (tłum. Len Bracken): The Right To Be Lazy (1883), ISBN 1-892355-03-5
• Corinne Maier:
  • Hello Laziness! – Why Hard Work Doesn't Pay, 2005, ISBN 0-7528-7186-2
  • Bonjour Laziness! – How to Work as Little as Possible (Just Like the French), 2005, ISBN 0-375-42373-7
  • Bonjour paresse – De l'art et la nécessité d'en faire le moins possible en entreprise, 2004, ISBN 2-84186-231-3
• Bertrand Russell: In Praise of Idleness – And Other Essays, 1935, ISBN 0-415-32506-4

Zobacz też

• abulia
• acedia
• motywacja
• prokrastynacja
• rekreacja
• Siedem (film)
• zaniechanie
• pracoholizm - skrajne przeciwieństwo lenistwa.

Linki zewnętrzne

• Lenistwo – Strona poświęcona lenistwu i podająca sposoby na ułatwianie sobie życia
• Katalog wad: gnuśność
• Cytaty – o lenistwie
• Leń – wiersz Jana Brzechwy

---

Źródło: Ten artykuł bazuje na treści artykułu: Lenistwo z Wikipedii; autorzy: w historii edycji; prawa autorskie: licencja CC-BY-SA 3.0 oraz GNU FDL To jest alternatywna wersja artykułu Lenistwo w Wikipedii. Powody jej publikacji są zamieszczone w dyskusji.