Ludwik Danielak

Z PrePedia
Skocz do: nawigacja, szukaj

Ludwik Danielak (ur. 24 sierpnia 1909 roku w Piaskach k. Ostrowa Wielkopolskiego, ochrzczony w Lewkowie, zamordowany 7 września 1939 roku w Modlnej) – szachista wielkopolskiego klubu Giermek Zduny i Skoczek Ostrów Wielkopolski, funkcjonariusz - pocztowiec na stanowisku starszego asystenta Poczty Polskiej w Krotoszynie, współtwórca harcerstwa na terenie powiatu krotoszyńskiego[1], wraz z ojcem Walentym Danielakiem organizował zbiórki pieniężne na rzecz Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej Polski w 1939 roku, członek Ligii Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej (LOPP) oraz Przysposobienia Wojskowego (PW), uczestnik kampanii wrześniowej 1939 roku w stopniu kapral.

Rodzina[edytuj]

Ludwik Danielak urodził się w Piaskach k. Ostrowa Wielkopolskiego, 24 sierpnia 1909 roku. Wychowywał się w patriotycznej polskiej rodzinie mieszczanina, restauratora, Radnego Zdun, oraz Radcy majątku Lipskich [2] – Walentego Danielaka i Antoniny Krysiak. W połowie 1924 roku rodzina Walentego Danielaka przeprowadziła się do Zdun.

Miał trzy siostry: Helenę, Ewę i Mariannę. Jego siostra Ewa Danielak była członkinią Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży oraz zastępową w drużynie harcerskiej Danielaka, a potem Józefa Podemskiego i Franciszka Jerzego Jaskulskiego.

Stryj Ludwika, Józef Danielak był właścicielem Domu Handlowego w miejscowości Wanne (Westfalia – Niemcy) oraz kilku posiadłości w Wielkopolsce. Józef Danielak był także bardzo aktywnym członkiem leszczyńskiego Bractwa Kurkowego, pełniąc z początku funkcję przewodniczącego komisji rewizyjnej, a w 1938 roku został członkiem i II Rycerzem Majestatu Bractwa [3]. Danielakowie utrzymywali z możnymi i przemysłowcami dobre kontakty, polegające nie tylko na współpracy handlowej, czy przemysłowej, ale przede wszystkim na działalności patriotycznej i społecznej.

W 1933 roku Ludwik Danielak zawarł związek małżeński z Anną ze Świtalskich, pochodzącą z Gniezna. Miał dwoje dzieci: Romana Danielaka (1935–2015) i Krystynę Nawrocką (1936–2008). W 1938 roku rodzina Ludwika i Anny Danielaków przeniosła się ze Zdun do Krotoszyna.

Działalność patriotyczna i społeczna[edytuj]

W 1925 roku Ludwik Danielak zorganizował tzw. harcerstwo proobronne w Zdunach. W tym czasie wspierał finansowo swoją drużynę harcerską przy pomocy funduszy swojego ojca. Takie działania nie znalazły akceptacji niemieckich mieszkańców przygranicznych Zdun. Ludwik Danielak mimo dużej presji Niemców, dalej kontynuował działalność harcerską w ramach nielegalnej struktury do 1928 roku. Jako pierwszy zorganizował harcerski zastęp żeński. W 1927 roku został szachistą wielkopolskiego klubu Giermek Zduny (od 1935 roku Ludwik Danielak reprezentował barwy KKSz Krotoszyn – reprezentował powiat krotoszyński w rozgrywkach na szczeblu wojewódzkim, a od 1938 roku barwy OKSz Skoczek Ostrów Wielkopolski)[4]. W 1928 roku ukończył Gimnazjum w Krotoszynie.

Od 1928 roku był działaczem Towarzystwa Obywateli Polskich w Zdunach. Organizacja ta wspierała młodzież południowej Wielkopolski w organizacji obozów patriotycznych – w tym także harcerzy. W okresie 1929–1930 odbył służbę wojskową. Od 1930 roku był funkcjonariuszem-pocztowcem na stanowisku starszego asystenta Poczty Polskiej w Krotoszynie[5]. W latach 1930–1939 był koordynatorem harcerskim w południowej części Wielkopolski. Od 1931 roku był aktorem amatorskiego teatru pocztowego w Krotoszynie[6].

Dom Danielaków był w latach 30. XX wieku, ostoją patriotyzmu. Tam organizowano patriotyczne wieczornice, występy chóru „Harmonia”, zbiórki harcerskie, turnieje szachowe, szkolenia oficerów 56 Pułku Piechoty Wielkopolskiej z Krotoszyna oraz ludności Zdun (przedstawiciele kadry oficerskiej 56 pp. Wielkopolskiej z Krotoszyna byli częstymi gośćmi w domu Danielaków, gośćmi byli także oficerowie Biura Wojskowego Poczty i Telegrafów: ppłk Adam Paciorek, mjr Mieczysław Michoniewski i kpt. Adam Gac oraz kadra oficerska z Kalisza. Wraz z ojcem, Walentym Danielakiem (który był współorganizatorem zbiórek na rzecz OPL oraz był indywidualnym subskrybentem pożyczki na rzecz Obrony Przeciwlotniczej Polski, wpłacając regularnie co miesiąc 100 zł na ten cel [7]), Danielak organizował zbiórki pieniężne na rzecz Funduszu Obrony Narodowej (FON) oraz Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej Polski w 1939 roku. Był też aktywnym działaczem Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej (LOPP) oraz Przysposobienia Wojskowego (PW). W latach 1936–1939 pełnił funkcję dowódcy pododdziału pocztowego Przysposobienia Wojskowego w Krotoszynie [8].

Udział w II wojnie światowej[edytuj]

1 września 1939 roku Ludwik Danielak, wraz z rodziną wyruszył specjalnym pociągiem ewakuacyjnym z Krotoszyna w kierunku Koła. Tam 2 września 1939 roku pociąg został zbombardowany. Potem udał się do Kutna i stamtąd do Ozorkowa, gdzie 6 września 1939 roku rozpoczął działania dywersyjne. 7 września dotarł do Modlnej.

Jako funkcjonariusz Poczty Polskiej w 1939 roku realizował też inne zadania na rzecz obronności państwa takie, jak: dozorowanie[9] (obserwacje powietrzne lotnictwa npla i przekazywanie informacji do Głównej Zbiornicy Dozorowania, znajdującej się w 1939 roku przy ul. Nowogrodzkiej w Warszawie) oraz niszczenie linii telefonicznych i centrali przed bitwą nad Bzurą[10]. Wykonywał też zadania kurierskie. Organizacja służby dozorowania w praktyce opierała się głównie na pracownikach pocztowych, policjantach, kolejarzach, członkach Przysposobienia Wojskowego i harcerzach[11].

Pełnienie służby na posterunkach dozorowania, w ruchu oraz w terenie, miało głównie charakter ochotniczy[12]. Ludwik Danielak jako jedyny w rejonie Modlnej do końca nie zdjął munduru funkcjonariusza Poczty Polskiej[13].

7 września 1939 roku, podczas wykonywania zadania obronnego w Modlnej przed bitwą nad Bzurą został rozstrzelany przez żołnierzy niemieckich 31 pp 24 Dywizji Piechoty.

Upamiętnienie[edytuj]

  • W 1959 roku z inicjatywy córki, Krystyny Nawrockiej, oraz syna, Romana Danielaka, poległy Ludwik Danielak został ekshumowany i w asyście wojskowej przewieziony do rodzinnych Zdun. Uroczysty pogrzeb w Zdunach poprowadził ks. Marian Kwiatkowski. W 1989 roku – w 50. rocznicę śmierci Ludwika Danielaka - w obecności rodziny, oddano nad grobem wojskową salwę honorową.
  • W 2003 roku Ludwik Danielak pośmiertnie został uhonorowany symbolicznym tytułem i odznaką „Weterana Walk o Wolność i Niepodległość Ojczyzny”. Patent nr 40446 [14] podpisał ówczesny Premier Rzeczypospolitej Polskiej Leszek Miller.
  • wyróżniony w 2015 roku biogramem w Cyfrowej Dziecięcej Encyklopedii Wielkopolan (CDEW);
  • na jego cześć powstał Poemat dla Ludwika Danielaka(2015) oraz wiersz: Ostatnie zwycięstwo(2015) - autorstwa Krzysztofa Feliksa Nawrockiego;
  • 18 października 2016 roku Poczta Polska upamiętniła Ludwika Danielaka wydając kartę pocztową i datownik okolicznościowy z jego wizerunkiem;
  • Krzyż Kampanii Wrześniowej 1939 – odznaka pamiątkowa ustanowiona dekretem Prezydenta RP na Uchodźstwie, Edwarda Raczyńskiego (1 września 1984);
  • W 80. rocznicę śmierci Zarząd Główny Poczty Polskiej S.A. w Warszawie oraz Oddział Poczty Polskiej w Poznaniu, planując oddać hołd Ludwikowi Danielakowi oraz 6 innym pocztowcom, upamiętnią ich czyny tablicą pamiątkową, umieszczoną na frontonie budynku Poczty Polskiej w Krotoszynie. Uroczystość odbędzie się 1 września 2019 roku w obecności władz samorządowych Zdun i Krotoszyna oraz przedstawicieli Wojska Polskiego.

Ludwik Danielak w projekcie unijnym[edytuj]

Zespół Szkół w Zdunach wziął udział w unijnym projekcie edukacyjnym " eSzkoła Wielkopolska - Cyfrowa Dziecięca Encyklopedia Wielkopolan (CDEW)". Projekt był rozszerzeniem tzw. Cyfrowej Szkoły. Jednym z celów projektu było odnalezienie najciekawszych i najwybitniejszych postaci regionu (gminy). W lutym 2014 roku grupa encyklopedystów z Zespołu Szkół w Zdunach rozpoczęła tworzenie autorskiego wpisu multimedialnego do CDEW, poświęconego pocztowcowi - funkcjonariuszowi Ludwikowi Danielakowi. Projekt CDEW został ukończony w 2015 roku.

  1. ↑ S. Ryter, Moje Harcerstwo, wspomnienia z lat 1924 - 1945, Izba Muzealna w Zdunach, s. 3-5
  2. ↑ Orędownik Ostrowski, nr 73, 13 września 1922, Lista mianowanych na Urząd Radcy s. 1, poz. 12.
  3. ↑ Kurkowe Bractwo Strzeleckie w Lesznie 1627–1947, Eugeniusz Śliwiński, część 2, s. 51;
  4. ↑ P. Dudziński, Historia szachów na Ziemi Ostrowskiej. 80 lat szachów klubowych w Ostrowie Wielkopolskim 1930-2010, Ostrów Wielkopolski 2010, s. 2 i s. 16.
  5. ↑ zduny.wordpress.com, aut. Łukasz T. Cichy.
  6. ↑ Muzeum Poczty Polskiej i Telekomunikacji we Wrocławiu, sygn. MPiT-P-VII-780
  7. ↑ „Krotoszyński Orędownik Powiatowy” – Subskrybenci pożyczki OPL – mieszkańcy Zdun, wyd. Krotoszyn, nr 39, 17 maja 1939 roku, s. 2)
  8. ↑ Kurier Zdunowski, nr 37, 22.12.2014, wyd. Zdunowski Ośrodek Kultury
  9. ↑ Z chwilą wybuchu wojny Dowództwo OPL MSWojsk. przekształciło się w Dowództwo OPL Kraju, kierowane przez płk. dypl. W. Ludwiga. W jego składzie funkcjonował Wydział Dozorowania
  10. ↑ w rejonie operowania 24 dywizji niemieckiej pod dowództwem Generalleutnanta Friedricha Olbrichta 1.XI.1938 – 15.II.1940
  11. ↑ IPMS, sygn. B.I.102/A, Relacja gen. bryg. J. Zająca
  12. ↑ CAW, Biuro Inspekcji Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych (GISZ), sygn. I.302.4.2041, Sprawozdanie Inspektora Obrony Powietrznej. Służba dozorowania, niedomagania z 1939 r.; ibidem, sygn. I.302.4.57, Sprawozdanie Inspektora Obrony Powietrznej Państwa dla Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych w sprawie stanu obrony przeciwlotniczej oraz ibidem, I.320.4.2021, Pismo Komendanta Głównego PP do dyrektora Biura Wojskowego MSW z 23.3.1939 r. w sprawie niedomagań w służbie dozorowania
  13. ↑ Zimowski L., Łącznościowcy Wielkopolscy w latach 1939–1946, Poznań 1969 i 1973, s. 36, 91, 194, 216
  14. ↑ oryginał Patentu w posiadaniu wnuka Ludwika Danielaka, mjr. Krzysztofa F. Nawrockiego

Bibliografia[edytuj]

  • Lewandowski S., Matusiak P., Pocztowcy i łącznościowcy w walce z okupantem hitlerowskim 1939–1945, Poznań 1996, s. 25.
  • Cichy Ł., „Nigdy nie zdjął swojego munduru”, cykl Nasza Historia, Życie Krotoszyna, nr 23/36 z 9.06.2015r., s. 22
  • Dudziński P., Historia szachów na Ziemi Ostrowskiej. 80 lat szachów klubowych w Ostrowie Wielkopolskim 1930-2010. wyd. Ostrów Wlkp. 2010.
  • Dokumenty i wspomnienia pracowników poczty i telekomunikacji zebrane w latach 1943–1978, Muzeum Poczty i Telekomunikacji we Wrocławiu, Wrocław.
  • Dziennik Ostrowski, Wiadomości szachowe, nr 141 z 1938 roku, rok 6, s. 5
  • Gomolec L.,Działania dywersyjno – partyzanckie na terenie Wielkopolski podczas okupacji hitlerowskiej 1939 – 1945, Poznań 1962.
  • Kołodziej E., Organizacje związkowe pracowników poczt, telegrafów i telefonów w Polsce 1918 – 1939, Warszawa 1979.
  • Kordy J., Macias A., Grobelny K., Kryg G., Dzieje Zdun. Środowisko przyrodnicze. Historia., Urząd Gminy i Miasta w Zdunach oraz Zdunowski Ośrodek Kultury, wyd. Zduny 1994.
  • Kowalczyk B. „Szesnastka lat międzywojennych 1920 – 1939” cz. I, Poznań 1990.
  • Lewandowski S., Matusiak P., Pocztowcy i łącznościowcy w walce z okupantem hitlerowskim 1939–1945, Poznań 1996, s. 25.
  • lista pasażerów pociągu ewakuacyjnego(niepełna), Oni przeżyli nalot na pociąg w 1939 roku, Rzecz Krotoszyńska nr 27 (1002) z dnia 8 lipca 2014 roku.
  • Lwowski szachista, 15 maja 1938.
  • Maciejewski J. Z dziejów harcerstwa kaliskiego 1911/12 – 1939, Kalisz 1998
  • Orędownik Ostrowski, Mecz szachowy, nr 9 z 1938 r., r.80
  • Orędownik Ostrowski, Wiadomości szachowe, nr 100 z 1938 roku, rok 80
  • Pałasz S., Zduny. Szkice z historii miasta i okolic, wyd. Urząd Gminy i Miasta w Zdunach, Zduny 2014;
  • Pietrzykowski M. Historia harcerstwa Wielkopolskiego Tom I 1912–1920 Poznań 2004, Tom II 1921 – 1939, Poznań 2004.
  • Piotrkowska – Szulczewska D. Wielkopolska Chorągiew Harcerek 1912 – 1939, Poznań 1992.
  • Pocztowe Przysposobienie Wojskowe, nr 1/1934, 4/1935, 2/1939.
  • Praca zbiorowa, Dwadzieścia lat poczty i telekomunikacji w Polsce Niepodległej, Warszawa 1939.
  • Praca zbiorowa, Pracownicy poczty i telekomunikacji w latach wojny i okupacji, wyd. Centralny Ośrodek Badawczo – Rozwojowy Poczty, Warszawa 1979, s. 336.
  • Świtalski A., Zbrodnia usankcjonowana, Wrocław – Warszawa – Kraków – Gdańsk 1979.
  • Wolsza T., Arcymistrzowie amatorzy. Słownik biograficzny szachistów polskich, wyd. DiG Warszawa 2007.
  • Zimowski L., Łącznościowcy Wielkopolscy w latach 1939–1946, Poznań 1969 i 1973, s. 36, 91, 194, 216.
  • Stankiewicz J., Lista pracowników Poczty i Telekomunikacji poległych w latach 1939–1945, Stankiewicze.com.


Źródło: Ten artykuł bazuje na treści artykułu: Ludwik Danielak z Wikipedii; autorzy: w historii edycji; prawa autorskie: licencja CC-BY-SA 3.0 oraz GNU FDL
Information icon4.svg W Wikipedii odbyła się dyskusja nad usunięciem tego biogramu, zobacz ją.
Źródło: „https://pl.prepedia.org/w/index.php?title=Ludwik_Danielak&oldid=299761”