Międzynarodowe reakcje po śmierci Józefa Piłsudskiego[edytuj]

żałobny znaczek pocztowy
z podobizną marsz. Piłsudskiego

Międzynarodowe reakcje po śmierci Józefa Piłsudskiego Po śmierci marszałka Józefa Piłsudskiego (12 maja 1935), wiele państw świata przesłało Polsce kondolencje. Większość wynikała ze zwykłej kurtuazji dyplomatycznej, lecz były też i takie które wykraczały poza lakoniczne sformułowania.

Państwo	Reakcja
Abisynia (Etiopia)	Cesarz Haile Selassie I nadesłał kondolencje na ręce Prezydenta RP Ignacego Mościckiego.
Argentyna	Prezydent Agustín Pedro Justo nadesłał kondolencje na ręce Prezydenta RP Ignacego Mościckiego.
Austria	Prezydent Wilhelm Miklas nadesłał kondolencje na ręce Prezydenta RP Ignacego Mościckiego.
Brazylia	Prezydent Getúlio Vargas nadesłał kondolencje na ręce Prezydenta RP Ignacego Mościckiego.
Bułgaria	Car Borys III nadesłał kondolencje na ręce Prezydenta RP Ignacego Mościckiego: "Zasmucony wiadomością o śmierci sławnego marszałka Piłsudskiego wyrażam Panu Prezydentowi jak również i narodowi polskiemu, moje pełne wzruszenia kondolencje i zapewniam o jak najżywszym udziale Bułgarii w żałobie która dotknęła Polskę".
Czechosłowacja	Radio czechosłowackie podało wiadomość o śmierci J. Piłsudskiego, po czym nadało Marsz żałobny F. Szopena i przerwało audycje. Prezydent Tomáš Masaryk nadesłał kondolencje na ręce Prezydenta RP: "Boleśnie zaskoczony zgonem Marszałka Piłsudskiego przyłączam się do żałoby jaka dotknęła Polskę".
Estonia	Prezydent Konstantin Päts nadesłał kondolencje na ręce Prezydenta RP oraz wdowy po Marszałku.
Hiszpania	Prezydent Niceto Alcalá-Zamora nadesłał kondolencje na ręce Prezydenta RP: Z głębokim smutkiem dowiaduje się o zgonie nieodżałowanego Marszałka Piłsudskiego i proszę Waszą Ekscelencje o przyjęcie mych kondolencji oraz zapewnień mojej głębokiej sympatii.
Finlandia	Prezydent Pehr Evind Svinhufvud nadesłał kondolencje na ręce Prezydenta RP Ignacego Mościckiego.
Francja	Prezydent Albert Lebrun nadesłał kondolencje na ręce Prezydenta RP Ignacego Mościckiego.
Iran	Szach Reza Pahlawi nadesłał kondolencje na ręce Prezydenta RP Ignacego Mościckiego.
Japonia	Cesarz Hirohito nadesłał kondolencje na ręce Prezydenta RP Ignacego Mościckiego.
Wolne Miasto Gdańsk	Prezydent Senatu Arthur Greiser nadesłał kondolencje na ręce Prezydenta RP Ignacego Mościckiego: Głęboko wstrząśnięty wiadomością o nagłej śmierci Marszałka Piłsudskiego, wyrażam Panu Panie prezydencie oraz polskiemu rządowi zarówno w imieniu rządu gdańskiego, jak i osobiście, moje najszczersze współczucie. również Gdańsk bierze udział w żałobie z powodu zgonu tego wielkiego męża stanu, który stale gorąco występował za dobrą współpraca miedzy Gdańskiem i Polską.
Japonia	Cesarz Hirohito nadesłał kondolencje na ręce Prezydenta RP Ignacego Mościckiego.
Litwa	Prasa litewska podała obszerne informacje o śmierci J.Piłsudskiego utrzymane w tonie poważnym.
Łotwa	prezydent Alberts Kviesis nadesłał kondolencje na ręce Prezydenta RP Ignacego Mościckiego: "Głęboko wzruszony śmiercią Marszałka Piłsudskiego, proszę Waszą Ekscelencję o przyjęcie zapewnień uczucia bolesnego współczucia, w którym Łotwa łączy się jednomyślnie w bezmiernej żałobie, jaką opatrzność dotknęła Polskę, powołując do siebie bohatera narodowego, którego imię pozostanie na zawsze niezatarte w historii Polski Wskrzeszonej i w piersiach jej obywateli".
III Rzesza - Niemcy	W Niemczech wiadomość o śmierci Marszałka Piłsudskiego która dotarła do Berlina jeszcze przed północą 12 maja 1935, wywarła wielkie wrażenie. Do polskiej ambasady zaczęły napływać kondolencje od władz niemieckich. Informacje na pierwszych stronach podały gazety (m.in Völkischer Beobachter w którym napisano m.in: "Nowe Niemcy Pochylą swe flagi i sztandary przed trumną tego wielkiego męża stanu, który pierwszy miał odwagę otwartego i pełnego zaufania porozumienia z narodowo-socjalistyczną Rzeszą"). Niemieckie Biuro informacyjne podało, iż wiadomość ta do głębi poruszyła niemieckie społeczeństwo które czuje się szczególnie bliskie polskiemu społeczeństwu zwłaszcza że samo straciło w 1934 swojego przywódcę - marszałka Hindenburga, Prezydenta Rzeszy. Po śmierci Marszałka Piłsudskiego Kanclerz Adolf Hitler ogłosił w Niemczech żałobę narodową i wysłał telegram z kondolencjami do prezydenta i rządu RP. Pisał w nim: „Głęboko poruszony wiadomością o zgonie Marszałka Piłsudskiego wyrażam Waszej Ekscelencji i rządowi polskiemu najszczersze wyrazy współczucia moje i rządu Rzeszy. Polska traci w powołanym do wieczności Marszałku twórcę swego nowego państwa i swego najwierniejszego Syna. Wraz z narodem polskim również naród niemiecki obchodzi żałobę z powodu śmierci tego wielkiego Patrioty, który przez swą pełną zrozumienia współpracę z Niemcami oddał nie tylko wielką usługę naszym krajom, ale przyczynił się ponadto w sposób jak najbardziej wartościowy do uspokojenia Europy." Do żony Piłsudskiego, Aleksandry Piłsudskiej, Hitler napisał: "Smutna wiadomość o zgonie Pani małżonka, jego ekscelencji Marszałka Piłsudskiego, dotknęła mnie bardzo boleśnie. Wielce szanowna, czcigodna Pani oraz Jej Rodzina zechce przyjąć wyrazy mojego głębokiego współczucia. Postać Zmarłego zachowam w swojej wdzięcznej pamięci." Hitler uczestniczył również we mszy świętej na cześć Marszałka, jaką odprawiono 18 maja 1935 r. w Katedrze św. Jadwigi w Berlinie przy symbolicznej trumnie Józefa Piłsudskiego. W uroczystości wzięli udział przedstawiciele III Rzeszy m.in. Joseph Goebbels, Konstantin von Neurath oraz wysocy przedstawiciele NSDAP i Wehrmachtu a także nuncjusz apostolski w Niemczech Cesare Orsenigo. Po nabożeństwie dwie kompanie Wehrmachtu oddały honory wojskowe. Po zdobyciu przez wojska niemieckie Krakowa 6 września 1939 r., na rozkaz Hitlera niemiecki dowódca gen. Werner Kienitz udał się na Wawel i złożył wieniec u grobu marszałka Piłsudskiego w krypcie pod wieżą Srebrnych Dzwonów; zaś przed kryptą została wystawiona niemiecka warta honorowa.
Meksyk	Prezydent Lázaro Cárdenas del Río nadesłał kondolencje na ręce Prezydenta RP Ignacego Mościckiego.
Portugalia	Prezydent António Óscar Fragoso Carmona nadesłał kondolencje na ręce Prezydenta RP Ignacego Mościckiego.
Rumunia	król Karol I nadesłał kondolencje na ręce Prezydenta RP Ignacego Mościckiego
Szwajcaria	Prezydent Konfederacji Szwajcarskiej Rudolf Minger nadesłał kondolencje na ręce Prezydenta RP:: Rada Związkowa, jako wyrazicielka uczuć narodu szwajcarskiego przyłącza się całym sercem do żałoby narodu polskiego. Wielka indywidualność Marsz. Piłsudskiego, który był już legendarnym bohaterem, pozostanie związana z najwyższym wspomnieniem wskrzeszenia pełnego chwały państwa.
Turcja	Prezydent Mustafa Kemal Atatürk nadesłał kondolencje na ręce Prezydenta RP Ignacego Mościckiego.
Stany Zjednoczone	Prezydent Franklin Delano Roosevelt, nadesłał kondolencje na ręce Prezydenta RP Ignacego Mościckiego, zaś sekretarz stanu Cordell Hull - ministrowi spraw zagranicznych RP Józefowi Beckowi.
Watykan/Stolica Apostolska	Papież Pius XI, nadesłał kondolencje na ręce Prezydenta RP Ignacego Mościckiego: "Bierzemy żywy udział w żałobie Pana Prezydenta i w żałobie Polski (...) Modlimy się o wieczny spoczynek dla duszy nieodżałowanego Marszałka, oraz o pokój i pomyślność dla Polski, którą błogosławimy w Pana Prezydenta czcigodnej osobie".
Węgry	Regent Miklós Horthy nadesłał kondolencje na ręce Prezydenta RP Ignacego Mościckiego: Z uczuciem najgłębszego bólu dowiedziałem się o smutnej wieści donoszącej o zgonie Marsz. Piłsudskiego. Usługi jakie ten wielki patriota oddał nie tylko swej Ojczyźnie ale i całemu światu, słusznie wzbudzają powszechny żal, jaki naród węgierski dzieli z całego serca szczerze zasmucony i widzi jak schodzi ze świata żyjący przykład ludzkiej wielkości, jeden z najwierniejszych przyjaciół Węgier. Proszę Waszą Ekscelencję o przyjęcie w tej smutnej chwili wyrazów najgłębszej mojej sympatii, jak również całego narodu węgierskiego.
Wielka Brytania	Król Jerzy V nadesłał kondolencje na ręce Prezydenta RP Ignacego Mościckiego
Włochy	Król Wiktor Emanuel nadesłał kondolencje na ręce Prezydenta RP. Kondolencje na ręce premiera Walerego Sławka nadesłał również premier Benito Mussolini: Pragnę wyrazić serdeczne współczucie rządu faszystowskiego i narodu włoskiego z powodu zgonu Marszałka Piłsudskiego. Pozostanie on w historii ojczyzny Pana Premiera jako wysoki przykład cnoty wojskowej i obywatelskiej. Jego pamięć będzie czczona przez wszystkich tych którzy Go znali, śledzili Jego czyny i podziwiali go w wytrwałej i bohaterskiej walce o wskrzeszenie i wielkość Polski..
Zakon Maltański	Wielki Mistrz Ludovico Chigi Albani della Rovere nadesłał kondolencje na ręce Prezydenta RP Ignacego Mościckiego.
ZSRR	Karol Radek na łamach dziennika Izwiestija opublikował artykuł w którym napisał m.in. że: "Z marszałkiem Piłsudskim schodzi do grobu postać organizatora niepodległości Państwa Polskiego, który rozumiał, ze polskich ruch niepodległościowy musi zbrojnie wystąpić przeciwko Rosji (...)Pakt o nieagresji nie jest dla ZSRR wyłącznie dokumentem dyplomatycznym, lecz wyrazem głębokiego pragnienia by żyć z Polska w pokoju. Naszą sprawą nad mogiłą człowieka, którego jedyną namiętnością była myśl o niepodległości i wielkości Polski, tak jak On rozumiał, jest wyciągnięcie ręki do narodu polskiego i powiedzenie mu: Nic nie grozi Polsce ze strony ZSRR. Przyjaźń Polski i ZSRR może stać się kamieniem węgielnym pokoju w Europie.

Zobacz też

• Przywódcy Polski po 1918 zmarli w trakcie pełnienia urzędu

---

Źródło: Ten artykuł bazuje na treści artykułu: Pogrzeb Józefa Piłsudskiego z Wikipedii; autorzy: w historii edycji; prawa autorskie: licencja CC-BY-SA 3.0 oraz GNU FDL Ten artykuł nie spełniał dotychczas kryteriów encyklopedyczności Wikipedii.