Mord w Porębie-Kocębach[edytuj]

W Wikipedii odbyła się dyskusja nad usunięciem tego artykułu, zobacz ją.

Mord w Porębie-Kocębach – zbrodnia na trzech polskich obywatelach, dokonana przez niemieckich okupantów we wsi Poręba-Kocęby, w powiecie wyszkowskim. Jej ofiarami byli Antoni Prusiński, Piotr Leszczyński oraz nieznany z imienia mężczyzna narodowości żydowskiej.

Tło wydarzeń – społeczność żydowska

Wzmianki na temat społeczności żydowskiej w Porębie-Kocębach pochodzą jeszcze z XIX w. W 1921 r. społeczność liczyła 255 osób. Większości z nich utrzymywała się z drobnego handlu oraz rzemiosła, część członków społeczności posiadała gospodarstwa rolne. W Porębie funkcjonował dom studiów religijnych (bet midrasz) oraz dwa domy modlitwy (sztiblech), mykwa i chedery. Przedwojenne relacje z pozostałymi mieszkańcami bywały konfliktowe, zdarzały się ekscesy o podłożu antysemickim. W czasie II wojny światowej Poręba-Kocęby została zajęta we wrześniu 1939 przez Niemców. Żydów z Poręby zgromadzono w okolicznych gettach.

Okoliczności zbrodni

Antoni Prusiński był rolnikiem oraz wiejskim muzykantem, mieszkał wraz z żoną Józefą i dziećmi, 12-letnim Zdzisławem oraz 9-letnią Jadwigą, w jednym z gospodarstw na terenie Poręby-Kocęby. Jego sąsiadem był Piotr Leszczyński, rolnik mieszkający wraz z żoną Aleksandrą i synem Eugeniuszem. W czasie wojny w odległości ok. 500 m od zabudowań gospodarstwa Prusińskiego ukrywał się Żyd. 15 maja 1943 r., po godzinie czwartej rano, wieś została otoczona przez siły niemieckie. Rozpoczęto obławę, w której uczestniczyły żandarmeria oraz gestapo, a być może także żołnierze Wehrmachtu. Niemcy pozostali w Porębie, uniemożliwiając mieszkańcom opuszczenie wsi aż do kolejnego dnia. Antoni Prusiński w czasie obławy ukrył się w zabudowaniach gospodarstwa. Chcąc zmusić go do wyjścia Niemcy bili jego żonę oraz podpalili ich dom. W wyniku tych działań Prusiński ujawnił się. Niemcy w czasie obławy zatrzymali także Piotra Leszczyńskiego z sąsiedniego gospodarstwa. Piotra i Antoniego zaciągnięto przed zabudowania Prusińskich, gdzie byli bici kijami przez Niemców. Domagano się od nich wydania kryjówki ukrywanego w pobliżu Żyda. W wyniku tortur Prusiński wskazał na las, w którym znajdował się „bunkier”, czyli najprawdopodobniej ziemianka lub inne podpiwniczenie. Po chwili Niemcy sprowadzili stamtąd ukrywanego Żyda. Następnie wszystkich trzech mężczyzn zaciągnęli do lasu, gdzie zbito ich kijami do nieprzytomności, a następnie zastrzelono. Ciała zabitych Niemcy rozkazali zakopać w pobliżu miejsca zbrodni.

Ekshumacja

W czasie wojny rodzina Prusińskich podtrzymywała pamięć o miejscu pochówku. Po wojnie ciała Antoniego Prusińskiego i Piotra Leszczyńskiego zostały ekshumowane i przeniesione na cmentarz parafialny do Poręby-Kocęb.