Organizacja Toma

Organizacja Toma (inne nazwy Narodowe Siły Zbrojne – Organizacja Toma, Akcja Specjalna NSZ-OT) – kolaboracyjna organizacja składająca się z grupy byłych i aktualnych członków NSZ, prawdopodobnie powiązana ściśle z egzekucyjną "grupą Sudeczki" (wywodzącą się z organizacji Miecz i Pług), którą dowodził Andrzej Odoliński vel Andrzej Odoliski ps. "Sudeczko"^{[potrzebne źródło]}.

Utworzona prawdopodobnie w połowie 1943 r. przez Huberta (Herberta?) Jurę vel Junga (alias Jana Augustyniaka) ps. "Tom", byłego lub bieżącego członka NSZ w Okręgu V Kielecko-Radomskim i szefa Akcji Specjalnej w tym okręgu oraz organizatora i dowódcy oddziałów AS NSZ "Sosna", a później "Las", zaś od jesieni 1944 r. szefa Egzekutywy wydziału II KG NSZ^{[potrzebne źródło]}. Współpracowała ona, razem z "grupą Żbika", kierowaną przez członka NSZ Władysława Kołacińskiego ps. "Żbik", z niemieckim SD i Gestapo w zwalczaniu AL i PPR^{[potrzebne źródło]}. Główna siedziba mieściła się w Częstochowie w willi przy ulicy Jasnogórskiej 25, gdzie przy pomocy Gestapo utworzono fikcyjną firmę budowlaną - mieściło się tam też małe więzienie^{[potrzebne źródło]}.

Przypisuje jej się likwidację (trzy osoby zastrzelone, dwie wydane w ręce Gestapo), z pomocą "grupy Sudeczki", członków Biura Informacji i Propagandy AK oraz zabójstwo Komendanta Głównego NSZ mjr./płk. NSZ Stanisława Nakoniecznikoffa-Klukowskiego^{[potrzebne źródło]}. 13 czerwca 1944 rękoma tej organizacji oficerowie kontrwywiadu AK, Witold Bieńkowski ps. Wencki (prawicowy działacz narodowo-katolickiej organizacji Front Odrodzenia Polski) oraz byli członkowie skrajnie prawicowej ONR i NOW Władysław Jamontt i Witold Nidenthal (prawdopodobnie bez wiedzy swoich przełożonych) zlikwidowali szefa Wydziału Informacji Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej Armii Krajowej Jerzego Makowieckiego i pracownika Referatu Żydowskiego tego wydziału Ludwika Widerszala, działaczy lewicowego Stronnictwa Demokratycznego^{[potrzebne źródło]}. Morderstwo to miało na celu rzucić cień na działalność jednej z organizacji prawicowego podziemia niepodległościowego co było wynikiem walki politycznej między NSZ a byłymi członkami NOW, oraz wyeliminowanie wpływów lewicy w organach AK^{[potrzebne źródło]}.

Organizacja Toma pośredniczyła również w kontaktach między NSZ i okupacyjnymi władzami niemieckimi^{[potrzebne źródło]}. Jej członkowie, na czele z H. Jurą, w styczniu 1945 r. przyłączyli się do Brygady Świętokrzyskiej NSZ wycofującej się na Zachód^{[potrzebne źródło]}.

Niektórzy historycy, np. prof. Borodziej, kwestionują twierdzenie, że działała odrębna od NSZ Organizacja Toma, a wymienione wypadki przypisują współpracy "Toma" z radomskim Gestapo.

Bibliografia

• Janusz Marszalec: Morderstwo na Makowieckich i Widerszalu. Stara sprawa, nowe pytania, nowe wątpliwości Zagłada Żydów r. II (2006), vol. 2
• Boguszewski T.: Organizacja Toma, [w:] Zeszyty do historii Narodowych Sił Zbrojnych, zeszyt III, Chicago 1964.
• Chodakiewicz M.J.: Narodowe Siły Zbrojne, Ząb przeciw dwu wrogom. Warszawa 1999.
• Dąbrowski-Bohun A.: Byłem dowódcą Brygady Świętokrzyskiej. Londyn 1989.
• Nazarewicz R.: NSZ a Gestapo w dystrykcie Radomskim. Wspólny cel. Polityka nr 46 z 14.XI.1992.
• Siemaszko Z.S.: Narodowe Siły Zbrojne. Londyn 1982.
• Żebrowski L.: Narodowe Siły Zbrojne. Dokumenty, struktury, personalia, t. 3, Warszawa 1996.

---

Źródło: Ten artykuł bazuje na treści artykułu: Organizacja Toma z Wikipedii; autorzy: w historii edycji; prawa autorskie: licencja CC-BY-SA 3.0 oraz GNU FDL W Wikipedii odbyła się dyskusja nad usunięciem tego artykułu, zobacz ją. Ten artykuł zawiera niewystarczająco uźródłowione informacje.