Orientacje ideowe Polaków
Orientacje ideowe – stosunkowo uporządkowane i stałe przekonania odnoszące się do systemu wartości, związane ze sprawami publicznymi.
W polskim społeczeństwie najpopularniejsze są orientacje katolicko-narodowa i socjaldemokratyczna. Różnica między nimi opiera się głównie na stosunku do Polski Ludowej oraz Kościoła i religii katolickiej. W sferze najważniejszych problemów gospodarczych mają podobne podejście. Trzecia w kolejności jest orientacja populistyczna, która może reprezentować zarówno prawicę jak lewicę. Najrzadziej występuje natomiast liberalna. Przyczyn tego należy upatrywać w braku tradycji dla tej orientacji, będącej pozostałością po PRL-u.
Poszczególne typy orientacji wyróżnia się za pomocą odpowiednich wskaźników, przy czym pamiętać należy, że nie zawsze można przypisać danego człowieka całkowicie do którejś z poniższych klasyfikacji. Mimo skłonności politycznych w danym kierunku poglądy na PRL, Kościół katolicki, politykę zagraniczną, czy na przykład gospodarkę wolnorynkową mogą być różne.
Spis treści
Orientacja katolicko-narodowa[edytuj]
Kategoria ta została wyodrębniona poprzez nawiązanie do katolickiej nauki społecznej, specyfiki polskiego katolicyzmu oraz wyraźnie negatywnego stosunku do władzy sprzed przemian systemowych. Cechuje ją:
- akceptacja politycznej roli Kościoła katolickiego
- akceptacja publicznego, wręcz państwowego postrzegania symboli religijnych
- negatywny stosunek do aborcji
- uznanie bezrobocia największym problemem polskiej gospodarki
- upatrywanie przyczyn ubóstwa w czynnikach zewnętrznych
Orientacja socjaldemokratyczna[edytuj]
Powstała na podstawie nawiązań do sposobu działania europejskiej socjaldemokracji, postulatów socjalnych, laickości państwa i otwartości światopoglądowej. Zawiera następujące wskaźniki przynależności:
- akceptacja bezpłatnej (publicznej) służby zdrowia
- akceptacja bezpłatnej (publicznej) edukacji na wyższym poziomie
- akceptacja kontroli i ustalania czynszów mieszkaniowych przez państwo
- akceptacja progresji podatkowej
- upatrywanie przyczyn ubóstwa w czynnikach zewnętrznych
- brak akceptacji politycznej roli Kościoła katolickiego
- brak akceptacji prawnego zakazu aborcji
Orientacja populistyczna[edytuj]
Nie zawiera wskazania za lub przeciw Kościołowi. Popiera wszystkie postulaty socjalne powyższych dwóch. Zwykle związana jest z ludźmi starszymi, niewykształconymi, a także mało zarabiającymi i ogólnie wyobcowanymi. Wyróżnia ją:
- akceptacja postulatu wprowadzenia górnej granicy zarobków
- akceptacja postulatu dotowania wczasów i kolonii
Orientacja liberalna[edytuj]
Występuje najrzadziej. Zwykle związana z ludźmi zarówno młodymi, wykształconymi, jak i dobrze zarabiającymi. Stoi w opozycji do wszystkich pozostałych orientacji. Nie jest wyraźnie antyklerykalna ani zdecydowanie prokościelna. Cechuje ją:
- brak akceptacji prawnego zakazu aborcji
- sprzeciw wobec postulatów socjalnych
- poparcie dla podatku liniowego
- poparcie dla prywatyzacji
Bibliografia[edytuj]
E.M. Marciniak, P. Załęski,Orientacje ideowe, Społeczeństwo i polityka, Podstawy nauk politycznych, pod red. K.A. Wojtaszczyka i W. Jakubowskiego, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2003
W Wikipedii odbyła się dyskusja nad usunięciem tego artykułu, zobacz ją.
Ten artykuł ma niedostateczną jakość.
 |
Treść tego hasła może nie być zgodna z zasadami neutralnego punktu widzenia. |
