Religia w Limanowej
Religia w Limanowej – artykuł przedstawia historię działalności wspólnot wyznaniowych działających na terenie Limanowej i jej gminy.
Największą dominującą wspólnotą religijną w Limanowej są wyznawcy kościoła rzymskokatolickiego, drugą pod względem liczebności jest tutejszy zbór Świadków Jehowy[1].
Spis treści
Kościół rzymskokatolicki[edytuj]
Metropolia krakowska; diecezja tarnowska; dekanat Limanowa
Limanowa[edytuj]
- Parafia Matki Boskiej Bolesnej w Limanowej będąca pierwszą parafią na terenie miasta, mieści się w centrum miasta przy ul. Jana Pawła II nr 1. Swoim zasięgiem obejmuje większą część miasta, miejscowości Lipowe i Mordarka oraz częściowo Sowliny i Starą Wieś. Opiekę nad nią sprawują księża diecezjalni. W dwusetną rocznicę pierwszej polskiej konstytucji, papież Jan Paweł II podniósł limanowski kościół do rangi bazyliki mniejszej. Obecnie Bazylika Matki Boskiej Bolesnej w Limanowej jest sanktuarium, w którym szczególną czcią otaczana jest figura Piety Limanowskiej. Świątynia została wybudowana w latach 1910–1918 z inicjatywy ówczesnego proboszcza parafii limanowskiej, ks. Kazimierza Łazarskiego, według projektu Zdzisława Mączeńskiego. Kościół został konsekrowany 6 października 1921 roku.
- Parafia św. Stanisława Kostki w Limanowej – Sowlinach obejmuje swym zasięgiem Sowliny; część Limanowej oraz Słopnic i liczy w sumie ok. 2000 wiernych. Parafię erygowano w roku 1946, wydzielając ją z parafii w Limanowej. Kościół św. Stanisława Kostki w Limanowej-Sowlinach zbudowany w latach 1979–1993.
- Dekanat Ujanowice: Parafia Wszystkich Świętych w Limanowej – Łososinie Górnej, erygowana została najprawdopodobniej w XIII w., co czyni ją jedną z najstarszych w okolicy. Do parafii należy również kaplica pw. św. Maksymiliana Kolbe w Młynnem. Kościół Wszystkich Świętych w Łososinie Górnej to zabytkowa drewniana świątynia z XVIII w.
- Historia: Pierwsza parafia w Limanowej powstała w roku 1513. Założona została przez Achacego Jordana herbu Trąby na jego ziemiach. Był on również fundatorem pierwszego drewnianego kościoła, konsekrowanego w 1558 przez biskupa Andrzeja z Pilzna. Zanim parafia otrzymała za patronkę Matkę Boską Bolesną, jej patronami byli: św. Mikołaj, św. Walenty i św. Wawrzyniec. W początkach parafia limanowska administrowana była przez zakon Marków – kanoników regularnych kierujących się regułą św. Augustyna. Potem administrację nad parafią przejęła diecezja krakowska. Od roku 1786 w którym to utworzona została diecezja tarnowska, parafią kierują księża diecezji tarnowskiej. W roku 1892 limanowska parafia została stolicą dekanatu. Pierwszy drewniany kościół spłonął w 1769 roku, podczas pożaru miasta. Na jego miejsce zbudowano nową drewnianą świątynię, która przetrwała do roku 1909, kiedy to została rozebrana w celu udostępnienia placu pod budowę kolejnego kościoła, który przetrwał do dziś. W latach 1911–1918 ówczesny proboszcz limanowski ks. Kazimierz Łazarski wybudował nową świątynię z powszechnego w tamtym rejonie (piaskowca) według projektu architekta Zdzisława Mączeńskiego. Konsekracja kościoła odbyła się 6 października 1921 roku, przez biskupa tarnowskiego Leona Wałęge. W dwusetną rocznicę pierwszej polskiej konstytucji, papież Jan Paweł II podniósł limanowski kościół do rangi bazyliki mniejszej. Obecnie bazylika w Limanowej jest sanktuarium, w którym szczególną czcią otaczana jest figura Piety Limanowskiej.
Gmina Limanowa[edytuj]
- Parafia św. Marii Magdaleny w Kaninie Data powołania to rok 1138, parafia obejmuje wsie Kanina i Wysokie oraz częściowo Siekierczynę i Krasne Potockie. Kościół św. Marii Magdaleny w Kaninie stoi na miejscu poprzedniego kościoła, który spłonął w 1886 roku. Jej budowę rozpoczęto jeszcze w tym samym roku, a zakończono w roku 1894.
- Parafia św. Antoniego Opata w Męcinie Data powołania początek XIV w. Kościół św. Antoniego w Męcinie. Wymieniona jest w 1325 roku. W okresie reformacji służyła miejscowemu zborowi ariańskiemu, a następnie od roku 1605 ponownie katolikom. Została zburzona w 1685 roku. W tym samym roku postawiono nowy kościół, wykonany z drewna. Kościół św. Antoniego w Męcinie pełni funkcję kościoła parafialnego. Kamień węgielny pod budowę poświęcił papież Jan Paweł II 26 czerwca 1983 roku, zaś wmurował go 20 października 1991 roku biskup Józef Życiński. Prace budowlane prowadzono od roku 1984 aż do 2006 roku.
- Parafia Znalezienia Krzyża Świętego w Nowym Rybiu została na początku XIV w. Kościół Znalezienia Krzyża Świętego i Trójcy Świętej w Nowym Rybiu pierwszy kościół spłonął w 1795 roku. Odbudowano go, a konsekracji nowej świątyni dokonano w 1867 roku.
- Parafia Matki Bożej Pocieszenia w Pasierbcu Data powołania: 1958 rok. Kościół Matki Bożej Pocieszenia w Pasierbcu Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia w Pasierbcu. Świątynia wzniesiona została w latach 70. XX w. dla potrzeb rozwijającego się sanktuarium. Przeniesienia obrazu ze starej kapliczki dokonano 28 sierpnia 1983 roku.
- Parafia św. Jana Ewangelisty w Pisarzowej erygowana została ok. 1336 roku. Kościół św. Jana Ewangelisty w Pisarzowej Niewielki drewniany kościółek wzniesiony został w roku 1713, w miejscu i przy wykorzystaniu elementów wcześniejszej świątyni z 1478roku, która została rozebrana. Konsekracji dokonano w roku 1749. W 1978 roku miała miejsce pierwsza większa przebudowa.
- Parafia Matki Bożej Łaskawej w Siekierczynie Data powołania: 22 czerwca 1957 roku. Kościół Matki Bożej Łaskawej w Siekierczynie jego budowę rozpoczęto w 1986 roku, miał on zastąpić prowizoryczną kaplicę, wzniesioną w roku 1956 dla potrzeb miejscowej parafii. Konsekracji dokonano 6 lipca 1997 roku.
- Parafia św. Józefa Rzemieślnika w Starej Wsi Data powołania: 1987 rok. Kościół św. Józefa Rzemieślnika w Starej Wsi budowę rozpoczęto 4 maja 1987 roku. Konsekracji kościoła dokonano 18 czerwca 2000 roku.
Świadkowie Jehowy[edytuj]
Około 90 głosicieli, w tym ok. 30 w mieście. Należą oni do zboru Limanowa i korzystają z zebrań religijnych w Sali Królestwa w Limanowej[1]. Od 1999 roku tutejsi wyznawcy korzystają ze zgromadzeń w Centrum Kongresowym Świadków Jehowy w Sosnowcu. Kongresy w latach 2011–2012 i w 2016 roku odbyły się na krakowskim stadionie Cracovii w których uczestniczyli tutejsi wyznawcy, a w roku 2015 na Stadionie Miejskim w Krakowie.
Dawne wyznania[edytuj]
- Arianie (bracia polscy): W latach 1564–1605 w Męcinie istniał zbór ariański (braci polskich). W poł. XVI w. Andrzej Rupniewski z Rupniowa – właściciel wsi – zamienił kościół w Nowym Rybiu na zbór braci polskich. Wieś ta była jednym z ich głównych ośrodków na limanowszczyźnie[2].
- Judaizm: Natomiast pierwsza informacja dotycząca obecności w Limanowej ludności żydowskiej pochodzi z roku 1640. W roku 1841 na 787 mieszkańców miasta, było ok. 100 Żydów, a w 1931 roku liczba ich wzrosła do 1002. 11 września 1939 roku rozstrzelano 12 Żydów w Mordarce. W marcu 1940 roku przybył do miasta transport ok. 700 Żydów z Łodzi, których rozlokowano po okolicznych wsiach. Rok później w Starej Wsi rozstrzelano 167 Żydów, a kolejnych ponad 80 w Limanowej. W roku 1942 hitlerowcy utworzyli na terenie miasta getto przejściowe. Około 200 mężczyzn przeprowadzono do obozu pracy w Sowlinach. Później zostali rozstrzelani. Około 200 ludzi zabito następnie w Starej Wsi. Pozostałych ok. 750 osób umieszczono w nowosądeckim getcie.
Zobacz też[edytuj]
- ↑ 1,0 1,1 Dane według raportów wyszukiwarki zborów www.jw.org z dn. 2.01.2015.
- ↑ Dariusz Gacek Beskid Wyspowy. Przewodnik wyd. Rewasz, 2012, ISBN 978-83-62460-25-0, s. 23.
Bibliografia[edytuj]
- Limanowa – Historia Społeczność żydowska przed 1989
- Piotr Skoczek: Parafie Ziemi Limanowskiej. Proszówki: Prowincjonalna Oficyna Wydawnicza, 2009, s. 176–188. ISBN 978-83-88383-43-4.