Szkoła Laboratorium

W Wikipedii odbyła się dyskusja nad usunięciem tego artykułu, zobacz ją.

Szkoła Laboratorium – niepubliczna placówka edukacyjna w Toruniu, założona w lutym 1989 roku przez Aleksandra Nalaskowskiego i grupę jego przyjaciół przy udziale biznesmenów – Stanisława Baranowskiego i Makarego Wiskirskiego, właścicieli Fabryki Mebli „Poltech”. Stąd przez pierwsze 12 lat nazwa firmy była częścią nazwy szkoły.

Uczniowie

W czasie swojego ćwierćwiecza Szkoła Laboratorium (od 1999 roku „Szkoła Laboratorium Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcące”) wykształciła ponad 600 absolwentów. Obecnie wśród nich jest ponad 30 doktorów i 6 doktorów habilitowanych. Są też absolwenci najbardziej prestiżowych uczelni w kraju i na świecie, m.in. Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Uniwersytet Warszawski, Uniwersytet Jagielloński, Szkoła Główna Handlowa, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego, Akademia Pedagogiki Specjalnej, Akademia Teatralna (Maciej Sobociński), Wyższa Szkoła Morska, a także University of Birmingham, Sorbona, University of Illinois. Troje absolwentów szkoły było stypendystami fundacji Fulbrighta w USA. Trzykrotnie zdarzyło się, że absolwenci przedostatniej klasy LO rozpoczęli studia na uniwersytecie by po pierwszym roku, po zdaniu matury, zostać studentami drugiego roku. Po kilku latach wszyscy uzyskali stopień doktora. Zdawalność matur (tzw. starych i nowych) osiągnęła pułap 99,8%.

Nauczyciele

Na początku był to zespół przyjaciół-zapaleńców. Od samego początku grupa pedagogów była niezwykle mocno zintegrowana wewnętrznie. Nauczyciele spotykali się nie tylko na zebraniach szkolnych, ale także w trakcie wspólnych wyjazdów czy imprez koleżeńskich. To głównie oni przyprowadzali młodszych kolegów do szkoły (gdy była potrzeba uzupełnienia grona) tym samym za gwarantując ich kompetencje.

Koncepcja

Koncepcja szkoły ewoluowała, by po kilku latach nabrać trwałego kształtu ostatecznie stając się realizacją pedagogii źródeł. To znaczy połączeniem twardej, opartej na założeniach Fryderyka Herbarta dydaktyki- połączonej z jednoznaczną dyscypliną – z miękkimi działaniami poznawczymi opartymi na trudnych do zliczenia wyjazdach, wyprawach i wyjściach ze szkoły. Nie jest to jednak prosta realizacja tzw. poglądowości nauczania, lecz tworzenie okazji do samodzielnego przeżywania procesów, zjawisk, obiektów w miejscu, w którym są, w który się działy lub dzieją. To na przykład inscenizacja „Świtezianki” nad jeziorem Świteź, czytanie „Pana Tadeusza” w dworku Mickiewiczów w Nowogródku, inscenizacja taktyki bitwy pod Grunwaldem na polach grunwaldzkich, inscenizowanie scen z młodopolskich opisów Boy’a-Żeleńskiego, deklamacja fragmentów „Hamleta” w Elsynor czy poznawanie historii zespołu The Beatles na Abbey Road w Londynie.

Pedagogia źródeł realizowana w Szkole Laboratorium była wchodzeniem w określoną przestrzeń epistemologiczną, a nie oglądaniem jej z pozycji obserwatora, jak to ma miejsce przy stosowaniu zasady poglądowości. W znaczącym stopniu koncepcja ta powiększała uczniowski depozyt wiedzy. W całej historii szkoły odbyło się prawie 50 wyjazdów zagranicznych i ponad 100 wycieczek krajowych. Każdy rocznik uczniów poznawał Gdańsk, Kraków, Warszawę, a także Szczecin/Wrocław i Podlasie. Szkoła nie organizowała przedsięwzięć czysto rekreacyjnych (biwaki, rajdy etc.). Ważnym elementem pedagogii źródeł były spotkania z zaproszonymi gośćmi. Byli nimi m.in. prez. Ryszard Kaczorowski, prof. gen. Elżbieta Zawacka, o. Leon Knabit, Jan Pospieszalski, zespół Republika i prawie 100 innych osób.

Dydaktyka szkolna opierała się na nauczaniu w dziesięcioosobowych klasach po około 45 godzin w tygodniu. Nauczano w systemie blokowym. To znaczy, że przedmioty wykładane zwyczajowo raz w tygodniu (fizyka, chemia, geografia, historia, biologia) w Szkole Laboratorium były prowadzone przez jeden miesiąc w każdym semestrze po dwie godziny codziennie.

Oprócz tego innowacją była autorska karta ocen (także z wychowania fizycznego), brak wychowawców, elastyczny czas lekcji (nie było dzwonków), brak dzienników, świadectw (oprócz świadectw dojrzałości), codzienne wspólne drugie śniadanie (w pewnym okresie również obiad) etc.

Logo szkoły, zaprojektowane przez prof. Witolda Chmielewskiego, stanowił biało-czarny szal, będący jednocześnie elementem garderoby uczniów.

W szkole istniało małe muzeum przedmiotów szkolnych, w który były kolekcje kałamarzy, stalówek, przyborów szkolnych, piórników, zeszytów, a także autentyczna katedra uniwersytecka czy ławki szkolne z lat pięćdziesiątych. Unikatem była wystawa wszystkich wydań elementarza Mariana Falskiego.

W szkole obowiązywał całkowity zakaz żucia gumy, spóźniania się, wagarów. Przy uporczywym łamaniu tych zakazów można było ucznia relegować ze szkoły. W przypadku kradzieży, picia alkoholu czy użycia narkotyków relegowanie następowało natychmiast.

Religia

Szkoła miała własny program wychowania religijnego. Były to nie tylko lekcje religii, ale także coroczne pielgrzymki jasnogórskie, szkolne rekolekcje i Msze św. (zawsze organizowane w szkole), spotkania z duchownymi. W okresie Wielkiego Postu każdy z uczniów przez trzy dni pracował w hospicjum.

Sport

Sport był niezwykle ważnym elementem wychowania. Zajęcia z wf odbywały się cztery razy w tygodniu, wspólnie oraz w sekcjach. Autorem koncepcji wychowania fizycznego był Piotr Błajet. Zajęcia w sekcjach zdominowane były przez jeździectwo oparte na wzorcach przedwojennego Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu. Co roku z końcem sierpnia odbywały się Manewry Kawalerii Szkolnej.

Wśród uczniów Szkoły Laboratorium było wielu mistrzów sportu takich jak: Krzysztof Kowalski – drużynowy mistrz Polski w szpadzie, Tomasz Nowak – gokartowy mistrz Polski, Ada Czarnecka, Zuzanna Paluszyńska, Stanisław i Filip Nalaskowscy – mistrzowie regionu w jeździectwie, Paweł Przedpełski – wicemistrz Europy juniorów na żużlu, Aleksander Ziółkowski – mistrz Polski w bowlingu.

Ciekawostki

• W 1989 roku w szkole zatrudnionych było trzech doktorów historii. Po pewnym czasie wszyscy uzyskali tytuły profesorskie. Prof.dr. hab. Bogusław Dybaś jest dyrektorem ośrodka PAN w Wiedniu, prof. dr hab. Andrzej Radzimiński był rektorem UMK, a prof. dr hab. Roman Backer jest założycielem i dziekanem Wydziału Politologii i Stosunków Międzynarodowych UMK.

• Intensywność i popularność jeździectwa była niekiedy obiektem życzliwych żartów typu „wiadomo, że szkoła jest tylko przybudówką stajni”.

• W szkole istniała sekcja łucznicza (jedyna taka w regionie). Gromadziła ona nie tylko zapaleńców tej sztuki, lecz również tych, którzy z jakichś powodów nie mogli uczestniczyć w biegach, zajęciach w siłowni czy w sali gimnastycznej.

• Od 1998 roku dyrektor podczas studniówek nosił złotą kamizelkę. Podczas uroczystości wręczenia ostatnich świadectw maturalnych przekazał ją ostatniemu (alfabetycznie) absolwentowi Szkoły Laboratorium.

Szkoła została rozwiązana w 2014 roku decyzją jej założyciela.