Zadania samorządu terytorialnego w sferze kultury

Z PrePedia
Skocz do: nawigacja, szukaj
Information icon4.svg W Wikipedii odbyła się dyskusja nad usunięciem tego artykułu, zobacz ją.

Zadania polskiego samorządu terytorialnego w sferze kultury są usługami publicznymi świadczonymi przez gminy, powiaty i województwa.

W polskim prawie nie ma legalnej definicji kultury lecz działania w jej sferze podlegają regulacjom prawnym.

Jednostki samorządowe sprawują mecenat nad działalnością kulturalną, polegający na wspieraniu i promocji twórczości, edukacji i oświaty kulturalnej, działań i inicjatyw kulturalnych oraz opieki nad zabytkami. Realizuje się to m.in. przez finansowanie (tworzenie i prowadzenie) samorządowych instytucji kultury i projektów kulturalnych z budżetów poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego.[1]

Źródła prawa[edytuj]

Zadania te są ujęte w otwartych katalogach w ustawach polskich regulujących ustrój jednostek samorządu terytorialnego.

  • Gminy, według art. 7 ust. 1 pkt 9 ustawy o samorządzie gminnym[2], zajmują się kulturą, bibliotekami gminnymi, innymi instytucjami kultury oraz ochroną i opieką nad zabytkami.
  • Powiaty, według art. 4 ust. 1 pkt 7 o samorządzie powiatowym[3], pełnią zadania publiczne o charakterze ponad gminnym w zakresie kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami.
  • Województwa, art. 11 ust. 1 pkt 1 i 4 ustawy o samorządzie województwa[4], mają za zadanie kształtowanie świadomości kulturowej mieszkańców oraz zachowanie świadomości środowiska kulturowego. Jednym z priorytetów jest wspieranie rozwoju kultury opieka nad dziedzictwem kulturowym i jego racjonalnym wykorzystywaniem[5].

Zadania publiczne polskiego samorządu terytorialnego w sferze kultury regulują ustawy szczegółowe (stan prawny na 2013 rok):

  • Ustawa z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji[6],
  • Ustawa z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej[7] wraz z przepisami wykonawczymi,
  • Ustawa z dnia 16 lipca 1987 r. o państwowych instytucjach filmowych[8],
  • Ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o kinematografii[9],
  • Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach[10],
  • Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami[11],
  • Ustawa z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach[12],
  • Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie[13]oraz uchwalone tego samego dnia Przepisy wprowadzające ustawę o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie[14],
  • Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty[15],
  • Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych[16].

Działalność kulturalna jako zadanie własne jednostek samorządowych jest obowiązkowa, czyli musi się odbywać w formie samorządowej instytucji kultury, co potwierdza Naczelny Sąd Administracyjny[gdzie?].

Wykonywanie zadań[edytuj]

Gminy, powiaty i województwa są tzw. organizatorami, tworzą, prowadzą, łączą, dzielą i likwidują samorządowe instytucje kultury, również mogą prowadzić wspólną instytucję. Samorządy terytorialne mają prawo do przekazywania instytucji kultury w drodze umowy państwowej pomiędzy sobą w celu wykonywania zadań własnych.

Formami instytucji kultury są: teatry, opery, operetki, filharmonie, orkiestry, instytucje filmowe, kina, muzea, biblioteki, domy kultury, ogniska artystyczne, galerie sztuki, ośrodki badań i dokumentacji w różnych dziedzinach kultury. Prowadzenie działalności kulturalnej w innej formie niż ustawowa nie jest możliwe. Instytucje kultury są samodzielnymi osobami prawnymi, co oznacza, że organizator nie może dowolnie modyfikować zakresu działalności instytucji kultury.

Na czynności związane z organizowaniem działalności kulturalnej składają się: podejmowanie uchwał, działalność społeczno-organizatorska i czynności materialno-techniczne. Jednostki samorządu terytorialnego prowadzą rejestr instytucji kultury oraz mają zapewnić środki niezbędne do rozpoczęcia i prowadzenia działalności kulturowej, a także utrzymania obiektu. Organizatorzy wydają akt utworzenia oraz statut – są to niezbędne dokumenty określające działanie instytucji. Samorząd powołuje również dyrektorów instytucji kulturalnych na czas określony od 3 do 5 sezonów artystycznych.

Samorząd terytorialny może również zlecać realizację zadań publicznych w zakresie kultury organizacjom trzeciego sektora (stowarzyszeniom, fundacjom) w trybie konkursu ofert. Możliwość wielopłaszczyznowej współpracy z organizacjami działającymi w sferze kultury jest zarówno w formie konsultacji, współpracy w realizacji pojedynczych projektów, jak również szeroko zakrojonego partnerstwa publiczno-prywatnego[17].

  1. ↑ Samorząd terytorialny, nck.pl [dostęp 2017-04-16] (pol.).
  2. ↑ Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, tekst jedn. z 2001 r. Nr 142 poz. 1591 ze zm.
  3. ↑ Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1592 ze zm.
  4. ↑ Ustawa z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa, tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1590
  5. ↑ Art. 11 ust.2 p. 7 ustawy o samorządzie województwa
  6. ↑ Tekst jedn. Dz. U. z 2011 r. Nr 43, poz. 226.
  7. ↑ Tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 406 (dalej jako: u.o.p.d.k.).
  8. ↑ Tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 102, poz. 710.
  9. ↑ Dz. U. z 2005 r. Nr 132, poz. 1111.
  10. ↑ Tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 642.
  11. ↑ Dz. U. z 2003 r. Nr 162, poz. 1568.
  12. ↑ Dz. U. z 1997 r. Nr 5, poz. 24.
  13. ↑ Tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536 (dalej jako: u.d.p.p.w.).
  14. ↑ Dz. U. z 2003 r. Nr 96, poz. 874.
  15. ↑ Tekst jedn. Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572.
  16. ↑ Tekst jedn. Dz. U. z 2006 r. Nr 90, poz. 631.
  17. ↑ Maciej Rudnicki, Maciej Jabłoński, Kamila Sobieraj, Nowoczesna administracja publiczna, zadania i działalność – uwarunkowania prawne, 2013.
Źródło: „https://pl.prepedia.org/w/index.php?title=Zadania_samorządu_terytorialnego_w_sferze_kultury&oldid=306602”