Śmierć i pogrzeb Kim Dzong Ila[edytuj]

Z PrePedia
Skocz do: nawigacja, szukaj
Kim Dzong Il w sierpniu 2011

Śmierć i pogrzeb Kim Dzong Ila – 17 grudnia 2011 zmarł przywódca Korei Północnej Kim Dzong Il. Wiadomość o śmierci Kim Dzong Ila północnokoreańskie media podały 2 dni później, 19 grudnia podając oficjalny "Komunikat specjalny":

Komitet Centralny i Centralna Komisja Wojskowa Partii Pracy Korei, Narodowa Komisja Obrony KRLD, Prezydium Najwyższego Zgromadzenia Ludowego i Rząd KRLD zawiadamiają z najgłębszym żalem wszystkich członków Partii, urzędników i obywateli KRLD że Kim Dzong Il, Sekretarz Generalny Partii Pracy Korei, przewodniczący Narodowej Komisji Obrony KRLD i najwyższy dowódca Koreańskiej Armii Ludowej, zmarł z powodu nagłej choroby o 17 grudnia 100 roku Juche (2011) o 8:30 w trakcie podroży służbowej na inspekcję w terenie[1]

Oficjalnie podaną przyczyną śmierci było "fizyczne i psychiczne wyczerpanie organizmu"; poinformowano też iż zgon nastąpił podczas jazdy pociągiem, gdzie przywódca Korei Północnej miał rozległy zawał serca. Z kolei przedstawiciele wywiadu południowokoreańskiego twierdzili że Kim Dzong Il zmarł nie w pociągu a prawdopodobnie w domu, a nawet sugerowali że został on zamordowany[2]. Wywiad Korei Południowej został poddany wielkiej krytyce w związku z tym, że dowiedział się o śmierci Kim Dzong Ila dopiero z oficjalnego "specjalnego komunikatu" – dwa dni po fakcie[2].

Pogrzeb Kim Dzong Ila odbył się w dniach 28-29 grudnia w Pjongjangu[3].

Żałoba w Koreańskiej Republice Ludowo-Demokratycznej[edytuj]

W Koreańskiej Republice Ludowo-Demokratycznej ogłoszono żałobę narodową, która trwała do 29 grudnia. Flagi na budynkach zostały opuszczone, na znak żałoby, m.in. przed gmachem ambasady KRLD w Warszawie[4]. Termin pogrzebu Kim Dzong Ila został zapowiedziany na 28 grudnia 2011[5]. Wśród obywateli tego kraju zapanowała histeria. Mieszkańcy stolicy, Pjongjangu, wyszli na ulice, by opłakiwać śmierć „drogiego przywódcy”, który przez ponad 17 lat sprawował niepodzielną władzę w kraju. W relacjach zaprezentowanych przez rządową agencję KCNA było widać setki zapłakanych osób. Część z nich padła na kolana i biła rękami w ziemię, inni rytmicznie się kłaniali, zgromadzeni przed portretami Kim Dzong Ila oraz pomnikami jego ojca Kim Ir Sena[6][7][8]. Swoistym "miejscem kultu" stały się ruchome schody w supermarkecie w Pongjangu na których po raz ostatni zrobiono Kim Dzong Ilowi zdjęcie (14 grudnia 2011)[9]
19 grudnia poinformowano też że Korea Północna przeprowadziła próbę z pociskiem rakietowym krótkiego zasięgu na swym wschodnim wybrzeżu. Niewymieniony z nazwiska przedstawiciel władz Korei Południowej stwierdził, że ta próba rakietowa raczej nie miała związku ze śmiercią Kima[10].
20 grudnia 2011 ciało Kim Dzong Ila zostało wystawione w mauzoleum Kumsusan w Pjongjangu, gdzie spoczywa także jego ojciec, zmarły w 1994 roku założyciel komunistycznej Korei Północnej Kim Ir Sen. Jako jeden z pierwszych hołd złożył mu jego syn Kim Dzong Un ogłoszony dzień wcześniej "Wielkim następcą" zmarłego ojca[11].
21 grudnia 2011 władze Korei Północnej poinformowały że do tej pory 5 milionów obywateli KRLD złożyło w Pjongjangu hołd zmarłemu przywódcy Kim Dzong Ilowi – w mauzoleum, lub przed pomnikami i portretami zmarłego wodza[12]. 26 grudnia 2011 ogłoszono w Pjongjangu że Kim Dzong Un został "Szefem Komitetu Centralnego Partii", czyli faktycznym przywódcą państwa. Tego też dnia ponownie odwiedził mauzoleum i oddał hołd ciału ojca. W mauzoleum pojawiła się też delegacja z Korei Południowej z Li Hi Ho, wdowa po byłym prezydencie Korei Płd. Kim De Dzungu[13]. Północnokoreańskie media poinformowały też że Kim Dzong Un "troszczy się o zdrowie pogrążonych w żałobie i rozpaczy obywateli KRL-D (...) W tym celu m.in. żałobnikom stojących przez wiele godzin na mrozie dostarczane jest gorące mleko"[14].

Reakcje międzynarodowe[edytuj]

Państwo Reakcja
 Korea Południowa Rząd Korei Południowej przekazał kondolencje obywatelom Korei Północnej. Chcielibyśmy przesłać wyrazy współczucia ludowi Korei Północnej – oświadczył Ju Wu Ik, południowokoreański minister ds. zjednoczenia[15]. Jednakże siły zbrojne Korei Południowej postawiono w stan pogotowia, a prezydent Lee Myung-bak zwołał posiedzenie Krajowej Rady Bezpieczeństwa. Prezydent Li zaapelował ponadto do obywateli o spokój po informacjach o zgonie Kim Dzong Ila[16]. Kondolencje skierowała również Ri Hui H, wdowa po b.prezydencie Korei Południowej Kim De Dzungu[17]
Kościół katolicki w Korei Południowej ma nadzieję, że śmierć dyktatora Korei Północnej, Kim Dzong Ila nie stworzy dodatkowych przeszkód w procesie pokojowym i nie pogrąży rządzonej przez komunistów północy kraju w jeszcze większym chaosie – powiedział ks. Baptista John Kim Hun-il, sekretarz podkomisji episkopatu ds. pomocy dla Korei Północnej[18]. Przewodniczący konferencji episkopatu bp Peter Kang U-il stwierdził, że zmiana przywództwa na Północy może być inspiracją dla procesu pojednania i pokoju między obu zwaśnionymi krajami (...) sukcesor po zmarłym dyktatorze, Kim Dzong Un, jest osobą młodą i nieznaną na scenie politycznej. 30-latek nie cieszy się zaufaniem społecznym i brak mu doświadczenia w rządzeniu. Poza tym wydarzenia na scenie politycznej na Północy są zawsze dużą niespodzianką. Śmierć 69-letniego komunistycznego dyktatora napawa jednak optymizmem na fundamentalną przemianę w Korei Północnej.[19]
Uchodźcy z Korei Północnej Uciekinierzy z Korei Północnej, którzy znaleźli schronienie w Korei Południowej, i południowokoreańscy obrońcy praw człowieka zapowiedzieli, że chcą balonami posłać w kierunku Korei Płn. dziesiątki ulotek potępiających reżim Kim Dzong Ila. Jeden z przywódców ruchu Park Sang-Hak oświadczył, że śmierć Kim Dzong Ila stanowi "powód do radości i źródło nadziei dla wszystkich Koreańczyków na Południu i Północy, którzy chcą wolności i przestrzegania praw człowieka".[20]
Uciekinierzy z KRLD, którzy przebywają w Londynie, przyszli pod ambasadę swojej ojczyzny, aby świętować zgon znienawidzonego Kim Dzong Ila. Dezerter z północnokoreańskiej armii odwiedził ambasadę Korei Północnej w Londynie. Chciał w ten sposób wyrazić swoją radość ze śmierci Kim Dzong Ila[21].
LFNRK[uwaga 1]- Organizacja północnokoreańskich uchodźców, zaapelowała do świata o nie okazywanie żałoby z powodu śmierci dyktatora odpowiedzialnego za śmierć głodową 3 milionów ludzi, za więzienie wielu obywateli w obozach koncentracyjnych, stosowanie zbiorowej odpowiedzialności, i za porwania cudzoziemców (m.in. Japończyków). Przedstawiciele LFNRK w Tokio zapowiedzieli wiec ku czci niezliczonych ofiar reżimu[22].
Według organizacji Open Doors uchodźcy z KRLD mówią że żałoba w KRLD jest "udawana", a ludzie "zmuszani do płaczu" – tak jak to miało miejsce po śmierci Kim Ir Sena w lipcu 1994. Zdecydowana większość uchodźców wyraża radość z powodu śmierci Kima oraz nadzieję że mimo iż nowi przywódcy będą bronić swej władzy to "powstanie nowy nieskorumpowany przywódca. Bóg nie zapomniał modlitw chrześcijan w Korei Północnej i poza jej granicami mam nadzieję że kiedyś Korea będzie zjednoczona.[23]
 Armenia Prezydent Serż Sarkisjan przesłał kondolencje Kim Ir Senowi zmarłemu w 1994 prezydentowi Korei Północnej (ogłoszonemu w 1998 "Wiecznym Prezydentem" a więc nominalną głową państwa) z powodu śmierci Kim Dzong Ila[24]
 Australia Minister spraw zagranicznych Kevin Rudd powiedział: W takim momencie nie możemy wyrażać żadnych złych czy ... uczuć. Czas ten jawi się jako ważna okazja dla nowego kierownictwa Korei Północnej aby w pełni się zaangażowało we współprace ze społecznością międzynarodową. Jak prowadzić gospodarkę w celu prawidłowego wyżywienia obywateli a zwłaszcza jak współdziałać w rozwiązaniu problemu Północnokoreańskiego programu nuklearnego[25]
 Azerbejdżan Prezydent Ilham Alijew przesłał kondolencje na ręce Kim Yong Nama przewodniczącego prezydium Najwyższego Zgromadzenia Ludowego: Jestem głęboko zasmucony z powodu śmierci najważniejszego polityka, najwyższego lidera KRLD, przewodniczącego Narodowej Komisji Obrony Kim Dzong Ila. W imieniu własnym jak i narodu Azerbejdżanu wyrażam najgłębsze kondolencje Panu, rodzinie zmarłego i całemu narodowi z powodu tej ciężkiej straty[26]
 Bahrajn Król Hamad ibn Isa al-Chalifa w depeszy kondolencyjnej do Kim Dzong Una złożył wyrazy współczucia z powodu śmierci Kim Dzong Ila, oraz wyraził nadzieję ze syn zmarłego Przywódcy "przezwycięży smutek, pozostanie w dobrym zdrowiu a on i przyjacielski koreański naród będą cieszyć się szczęściem"[27]
 Bangladesz Prezydent Zillur Rahman w depeszy kondolencyjnej do władz Korei Północnej napisał: Naród Korei Północnej stracił wielkiego lidera a my straciliśmy wielkiego i drogiego przyjaciela. Premier Szejk Hasina: Nasze serca są z członkami rodziny i obywatelami KRLD i modlimy się aby mogli unieść ten ciężar z odwagą i mocą.[28]
 Białoruś Prezydent Aleksander Łukaszenka w depeszy kondolencyjnej do Kim Dzong Una wyraził swoje serdeczne kondolencje i wyrazy wsparcia dla Narodowej Komisji Obrony i obywateli Korei Północnej z powodu śmierci Kim Dzong Ila[29].
 Birma (Myanmar) Rząd oświadczył że Birma przekazuje kondolencje w związku ze śmiercią przywódcy Korei Północnej Kim Jong Ila. Nie wiemy wiele o jego następcy, jego synu. Lecz myślimy że dojdzie do zmian zwłaszcza w polityce gospodarczej. Nieporozumienia w stosunkach międzynarodowych miedzy Birmą a Koreą Północną zostały ostatnio usunięte.[30]Kondolencje przesłał też prezydent Birmy Thein Sein w imieniu rządu narodu swego kraju[31].
 Chorwacja Prezydent Ivo Josipović przekazał w imieniu własnym i narodu Chorwacji kondolencje Kim Dzong Unowi oraz całemu narodowi KRLD[32]
Chińska Republika Ludowa Chiny Rada państwa ChRL i Komitet Centralny Komunistycznej Partii Chin skierowały kondolencje do władz Korei Północnej wyrażając "najgłębszy żal" po śmierci Kim Dzong Ila, wspominają go jako "wielkiego lidera KRLD i Partii" oraz "bliskiego przyjaciela narodu chińskiego" kontynuującego "tradycyjną przyjaźń miedzy KRLD a ChRL kultywowana przez rewolucjonistów starszej generacji obydwu krajów". Depeszę kondolencyjną kończy zapewnienie: Naród chiński zawsze będzie stał po stronie narodu koreańskiego. Kim Dzong Il jest nieśmiertelny[33]Wiadomość o śmierci najwyższego lidera Korei Północnej była dla nas szokiem. Chcieliśmy wyrazić wyrazy współczucia i przekazać kondolencje ludowi Korei Płn. Towarzysz Kim Dzong Il był wielkim liderem Korei Płn. i drogim przyjacielem ludu Chin, który uczynił wiele dla rozwoju północnokoreańskiego socjalizmu i przyjaznej sąsiedzkiej współpracy między Chinami i Koreą Płn. (...) "Chiny wierzą, iż Koreańczycy przekują smutek w siłę, zjednoczą się i nadal będą budować socjalizm".- ogłosiło chińskie MSZ.[34]
Republika Chińska Rep. Chińska (Tajwan) Prezydent Ma Ying-jeou powiedział że Tajwan jest położony nie dalej od Korei Północnej niż Korea Południowa czy Japonia, przywiązujemy wielką wagę do możliwych skutków śmierci Kim Dzong Ila i będziemy odpowiednio postępować w bieżących sprawach[35]
 Erytrea Prezydent Isajas Afewerki przesłał kondolencje na ręce Kim Dzong Una dla rządu i narodu KRLD.[36]
 Etiopia Prezydent Girma Woldegiorgis w depeszy kondolencyjnej do Kim Dzong Una wyraził "najgłębszy smutek" z powodu śmierci Kim Dzong Ila oraz wyrazy serdecznej sympatii i współczucia obywatelom i rządowi KRLD[37]
 Filipiny Ministerstwo spraw zagranicznych wydało oświadczenie: Rząd i obywatele Filipin przesyłają kondolencje Rządowi i obywatelom KRLD z powodu śmierci prezydenta Kim Dzong Ila. Rząd Filipin ceni sobie relacje z KRLD i będzie kontynuował współpracę z nimi w celu intensyfikacji pokoju i stabilizacji w regionie Azji i Pacyfiku łącznie z Półwyspem Koreańskim by zapewnić powodzenie ekonomiczne w regionie[38]
 Francja Minister spraw zagranicznych Alain Juppe wyraził nadzieję, że pewnego dnia naród Korei Północnej będzie mógł odzyskać swoją wolność, dodał też że smutku po śmierci Kim Dzong Ila "nie podziela". – Śmierć człowieka nigdy nie sprawia radości, ale cierpienie narodu mnie zasmuca; to jest ważne[39]
 Ghana Prezydent John Atta-Mills przesłał kondolencje Kim Dzong Unowi. W imieniu władz, narodu Ghany i swoim własnym wyraził serdeczne kondolencje wyrazy dla Kim Dzong Una i obywateli KRLD. Życzył też powodzenia w budowie socjalizmu pod przywództwem Kim Dzong Una i PPK.[40]
 Gwinea Prezydent Alpha Condé w depeszy kondolencyjnej wyraził w imieniu władz państwa i ludu Gwinei żal z powodu "smutnej wiadomości o śmierci JE Kim Dzong Ila" i złożył kondolencje Dzielnemu narodowi Koreańskiemu.[41]
 Gwinea Równikowa Prezydent Teodoro Obiang Nguema Mbasogo który jest również przewodniczącym Unii Afrykańskiej w depeszy do Kim Dzong Una wyraził razem z całym narodem Gwinei Równikowej najgłębsze kondolencje w związku ze śmiercią przywódcy Kim Dzong Ila[42]
 Hiszpania Król Jan Karol I przekazał Kim Dzong Unowi kondolencje w imieniu własnym, rządu i narodu Hiszpanii[43]
 Indie Indie wciąż utrzymują ambasadę w Pjongjangu, lecz nie są to serdeczne stosunki powiedział Brahma Chellaney, ekspert d.s.polityki zagranicznej Indii. Indie mają nadzieje że śmierć Kim Dzong Ila otworzy nową erę w stosunkach obydwu krajów które są drażliwe z powodu eksportu broni północnokoreańskiej do Pakistanu[44].
 Indonezja Ministerstwo spraw zagranicznych przesłało kondolencje w imieniu rządu i narodu Indonezji: Rząd indonezyjski i naród modlą się w intencji rodziny, rządu i wszystkich Koreańczyków z Północy o siłę i wytrwałość w tych ciężkich dniach[45]
Megawati Sukarnoputri, była prezydent Indonezji napisała m.in.: Dla mnie Jego Ekscelencja Kim Dzong Il był osobowością przywódcy który miał mocny charakter w swych politycznych przekonaniach i niestrudzenie walczył o utrzymanie suwerenności swojego kraju[46]
 Iran Przewodniczący irańskiego parlamentu Ali Larijani przekazał kondolencje parlamentowi Korei Północnej. W imieniu własnym i moich kolegów parlamentarzystów... pragnę wyrazić moją sympatię waszemu rządowi i narodowi, oraz przekazać kondolencje Wam i jego rodzinie[47]
 Izrael Śmierć północnokoreańskiego lidera Kim Dzong Ila nie zmienia faktu że Korea Północna nadal pozostaje państwem odległym i niebezpiecznym dla Izraela – powiedział Yigal Palmor, rzecznik izraelskiego MSZ[48]
 Japonia Japoński rząd wystosował kondolencje po śmierci Kim Dzong Ila. Rzecznik rządu Osamu Fujimura oświadczył, że "japoński rząd ma nadzieję, iż niespodziewane wydarzenia nie wywrą żadnego negatywnego wpływu na pokój i stabilność na Półwyspie Koreańskim". Japonia nie utrzymuje stosunków dyplomatycznych z Koreą Północną[49].
 Jordania Król Abdullah II przekazał Kim Dzong Unowi kondolencje: Z wielkim smutkiem dowiedziałem się o śmierci JE Przewodniczącego Kim Dzong Ila. W imieniu narodu i władz Haszymidzkiego Królestwa Jordanii i moim własnym wyrażam najszczersze kondolencje Waszej Ekscelencji i mam nadzieje iż Wasza Ekscelencja przezwycięży żal.[50]
 Kambodża Kambodża wyraża głębokie współczucie po śmierci Kim Dzong Ila, najwyższego lidera KRLD. Jest to wielka strata dla narodu Korei Północnej. Mamy nadzieję że plan zjednoczeniowy między KRLD a Koreą Południową nadal będzie się rozwijał pokojowo zgodnie z interesem pokoju na Półwyspie Koreańskim, w regionie i na świecie – powiedział Khieu Kanharith, rzecznik rządu Kambodży[51]Kondolencje przekazali także na ręce Kim Dzong Una król Kambodży Norodom Sihamoni: Dzielę z wami i ze śmiałym i braterskim narodem koreańskim żal i nieopisany smutek z powodu wielkiej straty jaką poniósł wasz Naród; oraz b. król Norodom Sihanouk i królowa Norodom Monineath Sihanouk[52].
 Kanada Premier Stephen Harper powiedział m.in. W tej krytycznej chwili wzywamy Koreę Północną by zamknęła ten smutny rozdział swojej historii poprzez rozwijanie dobrobytu swoich obywateli i stabilizacji na Półwyspie Koreańskim[53]
 Katar Emir Hamad ibn Chalifa as-Sani i następca tronu Tamim ibn Hamad as-Sani przesłali kondolencje na ręce Kim Dzong Una[54].
 Kazachstan Prezydent Nursułtan Nazarbajew w depeszy kondolencyjnej napisał: Kim Dzong Il , szanowny polityk i znamienna osobistość, położył wielkie zasługi w ustanowieniu i umocnieniu przyjacielskich relacji między naszymi dwoma państwami. W imieniu narodu Kazachstanu i moim własnym , pragnę przekazać nasze serdeczne kondolencje i szczere wyrazy sympatii wszystkim obywatelom Korei[55]
 Kongo Prezydent Denis Sassou-Nguesso w depeszy kondolencyjnej napisał że z największym szokiem przyjął wiadomość o śmierci Kim Dzong Ila oraz złożył wyrazy współczucia i sympatii Kim Dzong Unowi i narodowi Korei Północnej[56].
 Kuba Rada Państwa Republiki Kuby ogłosiła oficjalną żałobę z powodu śmierci towarzysza Kim Dzong Ila , przewodniczącego Narodowej Komisji Obrony i Sekretarza generalnego Partii Pracy Korei w dniu 20,21 i 22 grudnia, flagi mają zostać opuszczone do połowy masztu – głosi oświadczenie w telewizji[57]Prezydent Raul Castro odwiedził ambasadę KRLD w Hawanie i wpisał się do księgi kondolencyjnej: Składam najgłębsze kondolencje z powodu śmierci towarzysza Kim Dzong Ila (...) w imieniu Komunistycznej Partii Kuby, oraz rządu i narodu Kuby. Jego odejście jest niepowetowaną stratą dla narodu koreańskiego i sprawy socjalizmu[58]
 Kuwejt Emir Sabah Al-Ahmad Al-Jaber Al-Sabah przesłał "serdeczne kondolencje" Kim Dzong Unowi dla niego i dla całego "zaprzyjaźnionego narodu koreańskiego"[59]
 Laos Choummaly Sayasone, prezydent Laosu i Sekretarz Generalny Komitet Centralny Laotańskiej Partii Rewolucyjnej przesłał kondolencje Partii Pracy Korei podkreślając "zasługi Kim Dzong Ila w relacjach, przyjaźni i współpracy miedzy dwiema partiami, rządami i narodami Laosu i KRLD" "straciliśmy nie tylko przywódcę KRLD lecz także bliskiego przyjaciela partii, rządu i narodu Laosu"[60]
 Mongolia Prezydent Cachiagijn Elbegdordż i premier Süchbaataryn Batbold wysłali wspólny list kondolencyjny do Kim Dzong Una z powodu śmierci ojca[61]
 Mozambik Sekretarz generalny partii FRELIMO party Filipe Chimoio Paúnde określił śmierć Kim Dzong Ila jako "smutne wydarzenie dla obywateli KRLD". W związku z relacjami jakie istnieją miedzy dwoma państwami także odczuwamy stratę. Korea Północna dała wsparcie Mozambikowi w trakcie wojny o niepodległość kiedy Mozambik walczył przeciwko Portugalii[62]
 Namibia Prezydent Hifikepunye Pohamba wysłał kondolencje i wyrazy sympatii dla Kim Dzong Unowa, władz i obywateli KRLD. Prezydent napisał m.n. że Kim Dzong Il będzie pamiętany w Afryce jako ten który był zaangażowany w walkę o wolność uciemiężonych ludów.Niech jego dusza spoczywa w pokoju wiecznym[63]
 Nepal Prezydent Ram Baran Yadav i premier Baburam Bhattarai wysłali kondolencje Kim Dzong Unowi z powodu śmierci ojca. Prezydent napisał że śmierć Kim Dzong Ila stanowi niepowetowaną stratę dla narodu i rządu KRLD a Nepal również stracił przyjaciela, zaś premier również napisał o stracie "wielkiego przyjaciela"[64]
 Nigeria Prezydent Goodluck Jonathan przekazał Kim Dzong Unowi kondolencje nazywając go "Wielkim Następcą " zmarłego ojca. Pański znakomity poprzednik odniósł sukcesy w budowie specjalnych relacji między KRLD a Nigerią- dodał prezydent[65]
 Nikaragua Rząd przekazał kondolencje władzom Korei Północnej[66]Mamy nadzieję na kontynuację procesu jaki przeszedł naród północnokoreański – powiedziała Rosario Murillo, żona prezydenta Daniela Ortegi[67]
 Niemcy Rzecznik niemieckiego MSZ Dirk Augustin stwierdził, że w Korei Północnej może dojść do zmian. – Mamy wobec Korei Północnej jednoznaczne żądania – dodał, wymieniając poniechanie przez Pjongjang programu nuklearnego, poprawę katastrofalnej sytuacji ludności oraz przeprowadzenie reform gospodarczych i politycznych[68].
 Pakistan Premier Yousaf Raza Gilani przesłał kondolencje na ręce Kim Dzong Una dla narodu i rządu KRLD. Trudno mi zwalczyć smutek z powodu smutnej wiadomości o odejściu Kim Dzong Ila. – napisał[69].
 Polska Polski rząd z uwagą śledzi sytuację w Północnej Korei i we wschodniej Azji po śmierci północnokoreańskiego przywódcy, Kim Dzong Ila. Półwysep Koreański należy do miejsc najbardziej newralgicznych dla pokoju w skali globalnej – oczekujemy, że nie dojdzie tam do zachwiania stabilności i zagrożenia dla bezpieczeństwa regionalnego. Polska jako aktywny członek Komisji Nadzorczej Państw Neutralnych, funkcjonującej na Półwyspie, ma nadzieję, że nowe władze KRLD z otwartością powrócą do negocjacji sześciostronnych oraz rzeczywistej denuklearyzacji Półwyspu. Wyrażamy nadzieję, że po śmierci przywódcy północnokoreańskiego władze koreańskie postępować będą odpowiedzialnie i zgodnie z oczekiwaniami społeczności międzynarodowej oraz narodu koreańskiego. Sposób, w jaki władze i obywatele KRLD zdecydują o wyborze następcy, będzie miał znaczenie dla przyszłości północnych Koreańczyków i bezpieczeństwa na Półwyspie. Każdy naród ma prawo do życia w pokoju, wolności i demokracji. – głosi oświadczenie Ministerstwa Spraw Zagranicznych[70]. MSZ zapowiedziało też że Polska przekaże władzom Korei Północnej notę kondolencyjną po śmierci Kim Dzong Ila[71].Prezydent Bronisław Komorowski przebywający w Chinach powiedział: Jesteśmy tu obserwatorami, ale także zaangażowanym krajem w działania zmierzające do rozwiązania problemów tego regionu(...)Korea Północna jest dosyć powszechnie postrzegana przez społeczność międzynarodową jako kraj, który być może posiada zdolności nuklearne. To co się dzieje w Korei Północnej musi wywoływać nie tylko zainteresowanie, ale i ogromną ostrożność[72][73]. Sytuacja w Korei Północnej była jednym z tematów rozmowy prezydenta Komorowskiego z prezydentem Chin Hu Jintao[74].
Były prezydent Lech Wałęsa powiedział m.in.: Jestem gotów, by pomóc Korei Północnej. Nobla dostałem po to, by wszędzie tam gdzie pokój jest zagrożony i łamane są prawa człowieka służyć swoją pomocą.[75]


Charge d'affaires polskiej ambasady w Pjongjangu – w imieniu dyplomatów z państw UE – wpisał się do księgi kondolencyjnej w mauzoleum w którym złożono ciało Kim Dzong Ila: Ambasady UE wyrażają swoje współczucie społeczeństwu KRLD w tym trudnym czasie[76][77].

 Rosja Pre­zy­dent Dmitrij Miedwiediew prze­ka­zał kon­do­len­cje Kim Dzong Unowi z po­wo­du śmier­ci jego ojca, przy­wód­cy Korei Płn. W depeszy napisał m.in: W Rosji Jego Ekscelencja Kim Dzong Il jest dobrze znany jako przywódca zaprzyjaźnionego państwa który zrobił wiele dla umocnienia i rozwoju tradycyjnych dobrosąsiedzkich stosunków rosyjsko-północnokoreańskich oraz wyraził nadzieję ze współpraca między dwoma państwami będzie kontynuowana także przez nowe kierownictwo KRLD[78]
Minister spraw zagranicznych Siergiej Ławrow wyraził przekonanie, że śmierć Kim Dzong Ila, która – jak zaznaczył – jest wielką stratą dla narodu północnokoreańskiego, nie odbije się na rozwoju przyjaznych stosunków między Koreą Północną a Rosją.[79] Wiktor Iszajew pełnomocnik prezydenta w graniczącym z Płn. Koreą dalekowschodnim okręgu federalnym nazwał Kim Dzong Ila "niezwykłym, wysoko intelektualnym człowiekiem, który służył swemu narodowi"[80].
Flag of South Africa.svg Republika Południowej Afryki Pre­zy­dent Jacob Zuma wystosował "serdeczne kondolencje" do Kim Dzong Una i wyrazy sympatii dla KRLD[81]
 Stany Zjednoczone Rzecznik białego Domu Jay Carney: Uważnie monitorujemy doniesienia o tym, że Kim Dzong Il nie żyje. Prezydent został o tym zawiadomiony. Jesteśmy w bliskim kontakcie z naszymi sojusznikami: Koreą Południową i Japonią. Pozostajemy oddani sprawie stabilizacji na Półwyspie Koreańskim oraz wolności i bezpieczeństwa naszych sojuszników[82]
Rząd USA odrzucił możliwość przekazania oficjalnych kondolencji po śmierci północnokoreańskiego dyktatora Kim Dzong Ila. – W tym przypadku byłoby to niestosowne – powiedziała rzeczniczka Departamentu Stanu, Victoria Nuland[83].Indywidualne kondolencje oraz życzenia powodzenia przekazał natomiast Kim Dzong Unowi były prezydent Jimmy Carter[84]
 Syria Abdul Aziz Osman, Generalny Sekretarz partii Al Ahd al Watani i członek kierownictwa prorządowego Narodowego Frontu Postępu Syrii. Dzielimy z Wami smutek z powodu straty światowego lidera który walczył o godność kraju i wolność ludzkości (...) wyrażamy uznanie dla działań które podejmował dla walki przeciwko arogancji i hegemonii imperialistów oraz dla utrzymania najlepszych stosunków z Syrią[85]Prezydent Syrii Baszar al-Assad przekazał wieniec, który w mauzoleum Kumsusan przy trumnie z ciałem Kim Dzong Ila złożył charge d'affaires ambasady Syrii, Haissam Saad.[86]
 Szwecja Minister spraw zagranicznych Carl Bildt napisał na Twitterze: Śmierć dyktatora zawsze oznacza czas niepewności dla dyktatury. A Korea Północna jest najcięższą dyktaturą naszych czasów.[87]
 Tajlandia Po śmierci Kim Dzong Ila rząd Tajlandii zdecydował o opuszczeniu flag państwowych do połowy masztu na budynkach rządowych i misjach dyplomatycznych za granicą od 21 do 23 grudnia 2011.[88]
 Tanzania Prezydent Jakaya Kikwete przesłał kondolencje Kim Dzong Unowi. Kim Dzong Il będzie wspominany w Afryce jako lider który okazywał zainteresowanie Afryką i będzie żył w pamięci jako jako wielki przyjaciel Tanzanii.[89]
 Wenezuela Prezydent Hugo Chavez przekazał "najszczersze wyrazy współczucia" ludowi Korei Północnej[90]
 Wielka Brytania Minister spraw zagranicznych, William Hague powiedział, że może to być moment zwrotny dla Korei Północnej i dodał, że ma nadzieję, iż nowe kierownictwo uzna potrzebę wznowienia 6-stronnych rokowań nuklearnych.[91]
 Węgry Minister spraw zagranicznych János Martonyi powiedział że Mamy nadzieje że KRLD będzie kontynuowała działania na rzecz postępu społecznego i dobrobytu po jego śmierci. Podobnie mamy też nadzieję że Korea Północna jako odpowiedzialne państwo zrobi wszystko dla zachowania bezpieczeństwa i pokoju oraz stabilizacji na półwyspie koreańskim[92]
 Wietnam Wietnam przesyła "najgłębsze kondolencje" Korei Północnej z powodu śmierci towarzysza Kim Dzong Ila. Komunistyczna Partia Wietnamu przesłała kondolencje Partii Pracy Korei[93].
 Zimbabwe Prezydent Robert Mugabe wyraził żal po śmierci Kim Dzong Ila którego był sprzymierzeńcem. Jednakże reakcje są zróżnicowane – w południowym Zimbabwe wręcz wyrażano radość z tego faktu, pamiętając że armia północnokoreańska trenowała oddziały armii Zimbabwe które potem pacyfikowały ten teren w 1983 roku (ok. 20.000 ofiar) korzystając ze wsparcia północnokoreańskich doradców[94]
Unia Europejska Unia Europejska Przewodniczący Parlamentu Europejskiego Jerzy Buzek oświadczył: Pod rządami Kim Dzong Ila Koreańczycy cierpieli niewysłowioną nędzę (...), byli terroryzowani. Mam nadzieję, że reżim zrozumie znaki czasu (...), potrzebny jest nowy początek Przewodniczący PE zaapelował też do władz Północy, by nie ograniczały "dostępu do informacji, prawa do zrzeszania się", a także, by szanowano "wolność wyznania i sumienia" i zażądał m.in., by reżim zezwolił niezależnym ekspertom na inspekcję więzień i aresztów oraz zapewnił pracownikom międzynarodowych organizacji swobodę w nadzorowaniu dystrybucji pomocy, aby trafiała do potrzebujących.Nalegam na władze Korei Północnej, by w sposób konstruktywny zaangażowały się w dialog z Unią Europejską na temat praw człowieka. Korea Północna może i musi zmienić swe nastawienie do praw człowieka i elementarnych swobód. PE ma nadzieję, iż społeczeństwo (w tym kraju) już wkrótce będzie mogło cieszyć się tymi podstawowymi prawami i wartościami – podsumował[95].
Catherine Ashton, Wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa powiedziała że UE monitoruje sytuację i jest w kontakcie ze strategicznymi partnerami[96]
Charge d'affaires polskiej ambasady w Pjongjangu – w imieniu dyplomatów z państw UE – wpisał się do księgi kondolencyjnej w mauzoleum w którym złożono ciało Kim Dzong Ila: Ambasady UE wyrażają swoje współczucie społeczeństwu KRLD w tym trudnym czasie[97][98].
Organizacja Narodów Zjednoczonych Organizacja Narodów Zjednoczonych Rzecznik Sekretarza Generalnego ONZ Ban Ki-Moona powiedział: Sekretarz Generalny wyraża uczucia sympatii obywatelom KRLD w czasie żałoby narodowej i potwierdza swoje zaangażowanie w pokój i bezpieczeństwo na Półwyspie Koreańskim. ONZ będzie nadal pomagać ludowi KRLD[99]
Na wniosek KRLD Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych uczciło 22 grudnia 2011 chwilą ciszy zmarłego przywódcę Korei Północnej Kim Dzong Ila. Akt ten zbojkotowały m.in. Stany Zjednoczone, Unia Europejska i Japonia.– Moim smutnym obowiązkiem jest oddanie hołdu Kim Dzong Ilowi, sekretarzowi generalnemu Partii Pracy Korei, przewodniczącemu Narodowej Komisji Obrony Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej i głównodowodzącemu Koreańskiej Armii Ludowej, który zmarł w sobotę 17 grudnia – powiedział przewodniczący Zgromadzenia Ogólnego Nassir Abdulaziz al-Nasser. Po 25 sekundach ciszy Nasser rozpoczął obrady. Z powodu bojkotu za strony państw zachodnich sala była w połowie pusta.Nie sądziliśmy, żeby było to stosowne – powiedział dyplomata który zastrzegł sobie anonimowość.Korea Północna zwróciła się z podobnym wnioskiem do Rady Bezpieczeństwa ONZ, ale – jak informują zachodni dyplomaci – został on odrzucony[100].

Uroczystości pogrzebowe[edytuj]

Pogrzeb Kim Dzong Ila odbył się w Pjongjangu zgodnie z planem 28 grudnia 2011. Kondukt pogrzebowy otwierała czarna limuzyna z ogromnym portretem Kima, która przejeżdżała przez zaśnieżone ulice miasta między szeregami żołnierzy w zielonych mundurach. Za tym autem jechało następne - z wielkim bukietem białych kwiatów - oraz trzeci pojazd z przykrytą czerwoną draperią trumną z ciałem "Umiłowanego Przywódcy", obok którego szli: syn zmarłego przywódcy - Kim Dzong Un, jego wuj Dzang Song Tek, oraz szef sztabu sił zbrojnych Ri Jong Ho oraz inni dygnitarze partyjni i wojskowi. Pochód otaczały setki żołnierzy. Przejazd konduktu odbywał się przy akompaniamencie muzyki żałobnej. Na ulicach zgromadziły się dziesiątki tysięcy zrozpaczonych obywateli, którzy w gęsto padającym śniegu opłakiwali zmarłego Kim Dzong Ila. Pogrzeb trwał około trzech godzin, po czym kawalkada pojazdów z trumną powróciła do mauzoleum Kumsusan[101][102]. 29 grudnia 2011 na placu im. Kim Ir Sena w Pjongjangu odbyła się dalsza część uroczystości żałobnych pod przewodnictwem Kim Dzong Una który pojawił się na trybunie horowej. Pamięć Kim Dzong Ila została uczczona minutą ciszy[103]; a następnie Kim Yong Nam - przewodniczący północnokoreańskiego parlamentu i protokolarna głowa państwa - publicznie proklamował Kim Dzong Una "Najwyższym przywódcą partii, armii i narodu".[104]

Upamiętnienie[edytuj]

Prezydium Najwyższego Zgromadzenia Ludowego KRLD ogłosiło dekret o amnestii skazańców "dla uczczenia przypadającej w tym roku 100 rocznicy urodzin Kim Ir Sena i 70 - urodzin Kim Dzong Ila[105]. Biuro polityczne Partii Pracy Korei 12 stycznia 2012 podjęło decyzję o złożeniu ciała Kim Dzong Ila w mauzoleum Kumsusan w Pjongjangu (obok ojca - Kim Ir Sena, zbudowaniu pomnika Kim Dzong Ila oraz ustawieniu portretów i "wież nieśmiertelności" w całym kraju; oraz o ustanowieniu oficjalnej rocznicy jego urodzin - 16 lutego - "Dniem Błyszczącej Gwiazdy"[106].

Uwagi

  1. Skocz do góry ↑ Life Founds for North Korean Refuges
  1. Skocz do góry ↑ http://www.kcna.co.jp/index-e.htm December 19. 2011 Juch 100 Notice to All Party Members, Servicepersons and People
  2. ↑ Skocz do: 2,0 2,1 http://konflikty.wp.pl/title,Kim-Dzong-Il-zostal-zamordowany-Rezim-klamie,wid,14105827,wiadomosc.html?ticaid=1d9a5&_ticrsn=3
  3. Skocz do góry ↑ rmf: W Phenianie drugi dzień uroczystości pogrzebowych dyktatora. 2011-12-29. [dostęp 2011-12-29].
  4. Skocz do góry ↑ http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114871,10841197,Kim_Dzong_Il_nie_zyje__Opuszczona_flaga_KRLD_na_ambasadzie.html
  5. Skocz do góry ↑ http://tvp.info/informacje/swiat/pogrzeb-kim-dzong-ila-28-grudnia/5961354 TVP Info:Pogrzeb Kim Dzong Ila – 28 grudnia
  6. Skocz do góry ↑ "People Cried and Wailed", Lee Seok Young, Daily NK, 2011-12-19 23:26
  7. Skocz do góry ↑ http://wiadomosci.onet.pl/swiat/masowa-histeria-i-lament-w-korei-po-smierci-kim-dz,1,4976138,wiadomosc.html
  8. Skocz do góry ↑ http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114881,10841505,Korea_placze_po_przywodcy__To_tylko_bron_propagandowa.html
  9. Skocz do góry ↑ http://www.tvn24.pl/0,11304,1728649,,,ostatnie-zdjecie-zyjacego-kima-ruchome-schody-miejscem-kultu,raport_wiadomosc.html
  10. Skocz do góry ↑ http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114881,10841698,Korea_Pln__wystrzelila_testowa_rakiete_krotkiego_zasiegu.html
  11. Skocz do góry ↑ http://fakty.interia.pl/raport/kim-dzong-il-nie-zyje/news/kim-dzong-un-oddal-hold-zmarlemu-ojcu,1736634,7842
  12. Skocz do góry ↑ http://konflikty.wp.pl/kat,107154,title,Piec-milionow-ludzi-zlozylo-hold-zmarlemu-wodzowi,wid,14102159,wiadomosc.html
  13. Skocz do góry ↑ http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114881,10872628,Nieoficjalna_delegacja_Korei_Pld__spotkala_sie_z_Kim.html Nieoficjalna delegacja Korei Płd. spotkała się z Kim Dzong Unem
  14. Skocz do góry ↑ http://www.krld.pl/krld/index
  15. Skocz do góry ↑ http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114881,10845484,Seul_wyslal_kondolencje_Korei_Pln__wz__ze_smiercia.html
  16. Skocz do góry ↑ http://wiadomosci.wp.pl/title,Kim-Dzong-Il-nie-zyje,wid,14093906,wiadomosc.html
  17. Skocz do góry ↑ http://www.kcna.co.jp/index-e.htm
  18. Skocz do góry ↑ http://ekai.pl/wydarzenia/temat_dnia/x49414/kosciol-ufa-ze-jego-smierc-nie-doprowadzi-do-wzrostu-napiecia/
  19. Skocz do góry ↑ http://www.opoka.org.pl/aktualnosci/news.php?id=40770&s=opoka
  20. Skocz do góry ↑ http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114881,10845417,Korea_Polnocna__Kim_Dzong_Un_oddal_hold_zmarlemu_ojcu.html?lokale=krakow
  21. Skocz do góry ↑ http://wiadomosci.onet.pl/raporty/zmiana-wladzy-w-korei-pln/zaloba-w-korei-polnocnej-a-oni-swietuja,1,4979441,wiadomosc.html
  22. Skocz do góry ↑ http://www.northkoreanrefugees.com/2011-12-mourn-not.htm
  23. Skocz do góry ↑ http://www.christiantelegraph.com/issue14950.html
  24. Skocz do góry ↑ http://news.am/eng/news/86641.html
  25. Skocz do góry ↑ http://edition.cnn.com/2011/12/19/world/asia/north-korea-world-reax/index.html
  26. Skocz do góry ↑ Azerbaijan’s President offers condolences over death of Kim Jong-il. 2011-12-21. [dostęp 2011-12-21].
  27. Skocz do góry ↑ http://www.kcna.co.jp/index-e.htm Condolatory Messages from King of Bahrain (27.12.2011)
  28. Skocz do góry ↑ http://www.monstersandcritics.com/news/asiapacific/news/article_1681654.php/Bangladesh-mourns-loss-of-dear-friend-in-Kim-Jong-Il%7Ctitle=Bangladesh
  29. Skocz do góry ↑ http://www.tvr.by/eng/president.asp?id=59453
  30. Skocz do góry ↑ http://www.bbc.co.uk/news/world-asia-16239940
  31. Skocz do góry ↑ http://www.kcna.co.jp/index-e.htm Message of Condolences to Kim Jong Un from President of Myanmar (23.12.2011)
  32. Skocz do góry ↑ http://www.kcna.kp/goHome.do?lang=eng
  33. Skocz do góry ↑ http://www.kcna.co.jp/index-e.htm Message of Condolences from China (KCNA 19.12.2011)
  34. Skocz do góry ↑ http://m.wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,117915,10839688,Kim_Dzong_Il_nie_zyje__Chiny_skladaja_kondolencje.html
  35. Skocz do góry ↑ http://www.taipeitimes.com/News/front/archives/2011/12/20/2003521174
  36. Skocz do góry ↑ http://www.kcna.co.jp/index-e.htm Condolences to Kim Jong Un from President of Eritrea (23.12.2011)
  37. Skocz do góry ↑ http://www.kcna.co.jp/index-e.htm Ethiopian President Expresses Sympathy over Demise of Kim Jong Il (KCNA 21.12.2011)
  38. Skocz do góry ↑ http://edition.cnn.com/2011/12/19/world/asia/north-korea-world-reax/index.html
  39. Skocz do góry ↑ http://wiadomosci.onet.pl/swiat/juppe-nie-podzielam-smutku-na-temat-smierci-kim-dz,1,4976319,wiadomosc.html Juppe: nie podzielam smutku na temat śmierci Kim Dzong Ila.
  40. Skocz do góry ↑ http://www.weeklyblitz.net/2008/death-of-kim-jong-il-world-continues-to-send
  41. Skocz do góry ↑ http://www.weeklyblitz.net/2008/death-of-kim-jong-il-world-continues-to-send
  42. Skocz do góry ↑ http://www.weeklyblitz.net/2008/death-of-kim-jong-il-world-continues-to-send
  43. Skocz do góry ↑ http://www.kcna.kp/goHome.do?lang=eng http://www.kcna.kp/goHome.do?lang=eng
  44. Skocz do góry ↑ http://blogs.wsj.com/indiarealtime/2011/12/19/what-kim-jong-ils-death-means-for-india/
  45. Skocz do góry ↑ [1]
  46. Skocz do góry ↑ http://www.kcna.co.jp/index-e.htm Former Indonesian President Mourns Kim Jong Il's Demise (20.12.2011)
  47. Skocz do góry ↑ http://news.yahoo.com/iran-parliament-sends-condolences-over-kim-jong-il-190717927.html
  48. Skocz do góry ↑ http://www.israelnationalnews.com/News/News.aspx/150849#.TvEDoZennTo
  49. Skocz do góry ↑ http://stooq.com/n/?f=550869
  50. Skocz do góry ↑ http://www.weeklyblitz.net/2008/death-of-kim-jong-il-world-continues-to-send
  51. Skocz do góry ↑ http://english.peopledaily.com.cn/90777/90851/7681569.html
  52. Skocz do góry ↑ http://www.kcna.co.jp/index-e.htm 21.12.2011
  53. Skocz do góry ↑ http://news.sympatico.ctv.ca/home/canada_among_world_voices_urging_north_korea_to_change/79997029
  54. Skocz do góry ↑ Tamim ibn Hamad as-Sani
  55. Skocz do góry ↑ http://www.weeklyblitz.net/2008/death-of-kim-jong-il-world-continues-to-send
  56. Skocz do góry ↑ http://www.kcna.co.jp/index-e.htm Condolatory Messages from Congolese President (KCNA 27.12.2011)
  57. Skocz do góry ↑ http://news-usa.in/?p=33107
  58. Skocz do góry ↑ http://www.kcna.co.jp/index-e.htm Raul Castro Ruz Visits DPRK Embassy to Mourn Demise of Kim Jong Il (KCNA 23.12.2011)
  59. Skocz do góry ↑ http://www.kcna.co.jp/index-e.htm Condolences to Kim Jong Un from Emir of Kuwait (KCNA 23.12.2011)
  60. Skocz do góry ↑ Condolences over death of Kim Jong Il. Lao News Agency.
  61. Skocz do góry ↑ http://www.infomongolia.com/ct/ci/2776 Condolence Letter Has Been Sent On The Passing of Kim
  62. Skocz do góry ↑ url=http://www.ipotnews.com/index.php?jdl=Mozambique_s_ruling_party__saddened__by_death_of_Kim_Jong_Il&level2=newsandopinion&level3=industries&level4=trade&news_id=561772&group_news=ALLNEWS&taging_subtype=ADVERTISINGDANPRINTINGDANMEDIA&popular=&search=y&q= Mozambique's ruling party 'saddened' by death of Kim Jong-Il
  63. Skocz do góry ↑ http://www.kcna.co.jp/index-e.htm Condolences to Kim Jong Un from Namibian President (KCNA 23.12.2011)
  64. Skocz do góry ↑ =http://www.gorkhapatra.org.np/detail.php?article_id=61216&cat_id=4 President, PM express sorrow
  65. Skocz do góry ↑ http://www.kcna.co.jp/index-e.htm Condolatory Messages from Nigerian President (KCNA 26.12.2011)
  66. Skocz do góry ↑ http://usa-headlines.info/tag/kim-jong-il
  67. Skocz do góry ↑ http://www.hna.de/nachrichten/politik/regierungen-nicaragua-kuba-trauern-jong-1536601.html
  68. Skocz do góry ↑ http://wiadomosci.onet.pl/raporty/zmiana-wladzy-w-korei-pln/szefowie-dyplomacji-reaguja-na-smierc-dyktatora,1,4976471,wiadomosc.html
  69. Skocz do góry ↑ http://www.kcna.co.jp/index-e.htm Condolences to Kim Jong Un from Pakistan PM (KCNA 23.12.2011)
  70. Skocz do góry ↑ http://www.msz.gov.pl/Oswiadczenie,po,smierci,Kim,Jong,Ila,47634.html
  71. Skocz do góry ↑ http://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/502928,MSZ-sklada-kondolencje-Prezydent-zaleca-ostroznosc
  72. Skocz do góry ↑ http://www.polskieradio.pl/5/3/Artykul/502928,MSZ-sklada-kondolencje-Prezydent-zaleca-ostroznosc
  73. Skocz do góry ↑ http://www.prezydent.pl/aktualnosci/wizyty-zagraniczne/art,137,prezydent-porozmawia-z-prezydentem-chin-o-sytuacji-w-korei-polnocnej.html
  74. Skocz do góry ↑ http://www.prezydent.pl/aktualnosci/wizyty-zagraniczne/art,140,polsko-chinskie-partnerstwo-strategiczne.html
  75. Skocz do góry ↑ http://tvp.info/informacje/polska/jestem-gotow-pomoc-korei/5958834
  76. Skocz do góry ↑ http://konflikty.wp.pl/title,Kontrowersyjny-gest-Polski-USA-tego-nie-zrobily,wid,14105147,wiadomosc.html?ticaid=1d99a&_ticrsn=3
  77. Skocz do góry ↑ http://www.tvn24.pl/-1,1729421,0,1,10-minut-u-kima-tresc-kondolencji-tajemnica,wiadomosc.html
  78. Skocz do góry ↑ http://www.kcna.co.jp/index-e.htm Message of Condolences to Kim Jong Un from Russian President (KCNA 19.12.2011)
  79. Skocz do góry ↑ http://www.dziennikpolski24.pl/pl/aktualnosci/na-biezaco/1199043-swiat-uwaznie-przyglada-sie-korei-pln-po-smierci-jej-przywodcy.html
  80. Skocz do góry ↑ http://m.wyborcza.pl/wyborcza/1,105226,10839933,Rosja_o_smierci_Kim_Dzong_Ila.html
  81. Skocz do góry ↑ http://www.kcna.co.jp/index-e.htm South African President Mourns Demise of Kim Jong Il (23.12.2011)
  82. Skocz do góry ↑ http://www.dzienniklodzki.pl/artykul/484879,reakcje-usa-po-smierci-kim-dzong-ila-najwazniejsze-dla-nas,id,t.html?cookie=1
  83. Skocz do góry ↑ http://wiadomosci.gazeta.pl/wiadomosci/1,114881,10851163,USA__kondolencje_po_smierci_Kim_Dzong_Ila__niestosowne_.html
  84. Skocz do góry ↑ http://www.kcna.co.jp/index-e.htm Condolences to Kim Jong Un from Former U.S. President (KCNA 21.12.2011)
  85. Skocz do góry ↑ http://www.kcna.co.jp/index-e.htm Condolences to Kim Jong Un from Syrian Party Leader (KCNA 23.12.2011)
  86. Skocz do góry ↑ http://www.kcna.co.jp/index-e.htm (KCNA 27.12.2011)
  87. Skocz do góry ↑ http://www.dziennikpolski24.pl/pl/aktualnosci/na-biezaco/1199043-swiat-uwaznie-przyglada-sie-korei-pln-po-smierci-jej-przywodcy.html
  88. Skocz do góry ↑ http://www.kcna.co.jp/index-e.htm Thai Cabinet Meets on Demise of Kim Jong Il, Decides to Hoist Flags at Half-Mast (KCNA 23.12.2011)
  89. Skocz do góry ↑ http://www.kcna.co.jp/index-e.htm Tanzanian President Expresses Condolences over Demise of Kim Jong Il (KCNA 23.12.2011)
  90. Skocz do góry ↑ http://www.charter.net/news/read.php?id=17309840&ps=3293&srce=news_class&action=4&lang=es&_LT=UNLC_ALNWU00L4_UNEWS
  91. Skocz do góry ↑ http://wiadomosci.onet.pl/regionalne/wielka-brytania-i-Irlandia/reakcja-wielkiej-brytanii-na-smierc-kim-dzong-ila,1,4976151,region-wiadomosc.html
  92. Skocz do góry ↑ http://www.kormany.hu/hu/kulugyminiszterium/hirek/a-kulugyminiszterium-kozlemenye-kim-jong-il-eszak-koreai-vezeto-halalaval-kapcsolatban A Külügyminisztérium közleménye Kim Jong-il észak-koreai vezető halálával kapcsolatban
  93. Skocz do góry ↑ http://news.xinhuanet.com/english/world/2011-12/19/c_122448460.htm
  94. Skocz do góry ↑ http://www.globalpost.com/dispatches/globalpost-blogs/africa-emerges/zimbabweans-celebrate-death-kim-jong-il
  95. Skocz do góry ↑ http://www.gazetaprawna.pl/wiadomosci/artykuly/577386,buzek_po_smierci_kim_dzong_ila_korei_pln_potrzeba_nowego_poczatku.html
  96. Skocz do góry ↑ http://www.eubusiness.com/news-eu/nkorea-politics-kim.e88
  97. Skocz do góry ↑ http://konflikty.wp.pl/title,Kontrowersyjny-gest-Polski-USA-tego-nie-zrobily,wid,14105147,wiadomosc.html?ticaid=1d99a&_ticrsn=3
  98. Skocz do góry ↑ http://www.tvn24.pl/-1,1729421,0,1,10-minut-u-kima-tresc-kondolencji-tajemnica,wiadomosc.html
  99. Skocz do góry ↑ http://www.un.org/apps/sg/sgstats.asp?nid=5772
  100. Skocz do góry ↑ http://wiadomosci.onet.pl/raporty/zmiana-wladzy-w-korei-pln/chwila-ciszy-dla-kim-dzong-ila-w-zgromadzeniu-ogol,1,4980504,wiadomosc.html
  101. Skocz do góry ↑ http://konflikty.wp.pl/gid,14117491,title,Wstrzasajace-sceny-na-pogrzebie-Kim-Dzong-Ila-zdjecia,gpage,13,img,14118009,galeria.html Pogrzeb Kim Dzong Ila
  102. Skocz do góry ↑ http://www. sfora. pl/Tak-Korea-Polnocna-zegna-Kim-Dzong-Ila-Wielki-pogrzeb-g39031-36979
  103. Skocz do góry ↑ http://www.kcna.co.jp/index-e.htm Solemn National Memorial Service for Kim Jong Il Held (KCNA 29.12.2011)
  104. Skocz do góry ↑ http://www.gadu-gadu.pl/w-korei-polnocnej-zostaje-bez-zmian
  105. Skocz do góry ↑ http://www.kcna.kp/goHome.do?lang=eng
  106. Skocz do góry ↑ http://www.kcna.kp/goHome.do?lang=eng

Zobacz też[edytuj]


Linki zewnętrzne[edytuj]

Interwiki[edytuj]


Źródło: Ten artykuł bazuje na treści artykułu: Śmierć i pogrzeb Kim Dzong Ila z Wikipedii; autorzy: w historii edycji; prawa autorskie: licencja CC-BY-SA 3.0 oraz GNU FDL
Information icon4.svg W Wikipedii odbyła się dyskusja nad usunięciem tego artykułu, zobacz ją.
Traffic lights 4 states 3.png Ten artykuł nie spełniał dotychczas kryteriów encyklopedyczności Wikipedii.
Źródło: „https://pl.prepedia.org/w/index.php?title=Śmierć_i_pogrzeb_Kim_Dzong_Ila&oldid=202996”